Learning Platform Close

ប្លក់

ប្លក់

268

វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​ស្តី​ពី​ឥទ្ធិពល​នៃ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ទៅ​លើ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​

អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​រៀបចំ​វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​ស្តី​ពី​ “​ឥទ្ធិពល​នៃ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ទៅ​លើ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​”​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ ដោយ​មាន​អ្នកចូលរួម​ចំនួន​ ៤៣​នាក់​ (​ស្រី​ ១៣​នាក់​)​ ក្នុង​នោះ​រួម​មាន​ តំណាង​ក្រសួង​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​ អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ អ្នក​សារព័ត៌មាន​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​មក​ពី​ខេត្តរតនគិរី​ មណ្ឌលគិរី​ ក្រចេះ​ ពោធិ៍សាត់​ ស្ទឹង​ត្រែង​ ព្រះ​វិហារ​ និង​ខេត្តកំពង់ធំ​។​ កម្មវិធី​នេះ​រៀបចំ​ឡើង​ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ថវិកា​ពី​ ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ​ តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ ក្រោម​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ពី​មូលនិធិ​ហេ​ន​រេច​បូល​ក្នុង​គម្រោងការ​លើកកម្ពស់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​អភិបាលកិច្ច​បរិស្ថាន​កាន់តែ​មាន​តម្លាភាព​ និង​ឆ្លើយ​តប​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​នេះ​មាន​គោលបំណង​ដូច​ជា​៖១.​ ផ្តល់​ឱកាស​សម្រាប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ដើម្បី​បង្ហាញ​ពី​កង្វល់​របស់​ពួក​គេ​ទាក់ទង​នឹង​បទ​ប​ញ្ញ​ប្ប​ត្តិ​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ដែល​មាន​ស្រាប់​ និង​កំពុង​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេងៗ​។​២.​ កំណត់​យុទ្ធសាស្ត្រ​ដ៏​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​៣.​ ពិភាក្សា​អំពី​អន្តរ​កម្ម​រវាង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​លើ​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ជា​ពិសេស​ការ​ចូលរួម​របស់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​សាធារណៈជន​ឱ្យ​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​។​ អ្នក​រៀបចំ​កម្មវិធី​បាន​អញ្ជើញលោក​ អឿ​ អ៊ី​ល​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​មជ្ឈមណ្ឌល​សំរាប់​ការ​វិភាគ​បញ្ហា​អភិវឌ្ឍន៍​ និង​លោកស្រី​ យ៉ា​ យាន់​នី​ តំណាង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​មក​ពី​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ធ្វើ​ជា​វាគ្មិន​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​។​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ គឺជា​អ្នកសម្របសម្រួល​នៃ​កិច្ច​ពិភាក្សា​លើ​ប្រធានបទ​ \"​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​\"​។​ ការ​ពិភាក្សា​បាន​ចាប់ផ្តើម​ដោយ​ការ​ណែនាំ​ពី​វាគ្មិន​ក៏​ដូច​ជា​ការងារ​របស់​គាត់​ផង​ដែរ​។​ មជ្ឈមណ្ឌល​សំរាប់​ការ​វិភាគ​បញ្ហា​អភិវឌ្ឍន៍​បាន​ចែករំលែក​នូវ​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ពី​ការ​រ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​នៅ​ក្នុង​ការ​កំណត់​ព្រំប្រទល់​ដែនជម្រកសត្វព្រៃ​ព្រះ​រកា​ និង​ស្រុក​ឆែប​ ដែល​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ខេត្តព្រះវិហារ​។​ ក្រសួងបរិស្ថាន​មាន​គោលការណ៍​ណែនាំ​ច្បាស់លាស់​ និង​ចូលរួម​ជាមួយ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​ដំណើរការ​នេះ​។​ ក្រសួងបរិស្ថាន​បាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​ជាតិ​ និង​ថ្នាក់​តំបន់​ជា​ច្រើន​លើក​សម្រាប់​រយៈពេល​ពីរ​ឆ្នាំ​ដើម្បី​ធ្វើ​ផែនទី​តំបន់​នេះ​។​ នេះ​គឺជា​ផែនទី​ដំបូង​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​ ដូច្នេះ​មិន​មានការ​ព្រួយបារម្ភ​ដែល​លើក​ឡើង​ដោយ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ក្នុងអំឡុងពេល​ដំណើរការ​ធ្វើ​ផែនទី​នោះ​ទេ​។​ ការ​ព្រួយបារម្ភ​បន្ទាប់​ពី​នោះ​ គឺ​នៅ​ពេល​ដែល​ផែនទី​ត្រូវ​បាន​ចេញផ្សាយ​ តើ​នរណា​នឹង​ទទួលខុសត្រូវ​ក្នុង​ការ​បោះបង្គោល​ព្រំប្រទល់​?​ សារពើ​ភ័​ណ្ឌ​ដីធ្លី​ក៏​មាន​សារៈសំខាន់​ដែរ​ក្នុង​ការ​កំណត់​ដី​ដែល​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នីមួយៗ​កាន់កាប់​នៅ​ក្នុង​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​។​ ​សំណួរ​ត្រូវ​បាន​លើក​ឡើង​ជុំវិញ​ភាព​ខុស​គ្នា​នៃ​រយៈពេល​នៃ​ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​ប័ណ្ណ​កម្មសិទ្ធិឯកជន​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​ប្រើប្រាស់​ពាក្យ​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ផង​ដែរ​។​ តំណាង​មក​ពី​អង្គការ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​ បាន​ចែករំលែក​ពី​ក្តី​បារម្ភ​ចំពោះ​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិន​អាច​ធ្វើ​កសិកម្ម​ពនេចរ​ ឬ​កសិកម្ម​ប្រពៃណី​បាន​ លុះត្រាតែ​ដី​ទាំងនោះ​ត្រូវ​បាន​ចុះបញ្ជី​។​ នេះ​ជា​ចំណុច​សំខាន់​ប្រសិនបើ​សហគមន៍​ដាំ​ដំណាំ​ ឬ​ស្រូវ​លើ​ដី​ទាំងនោះ​។​ តំណាង​ក្រសួង​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​បាន​ឆ្លើយ​តប​ថា​ “​ប្រសិនបើ​សហគមន៍​ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ដោយ​ក្រសួង​ថា​ជា​ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ មិន​គួរ​ណា​មាន​បញ្ហា​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​ដី​នោះ​ទេ​”​។​ អ្នកតំណាង​មក​ពី​អង្គការ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​បាន​បន្ត​លើក​ឡើង​ពី​ការ​ព្រួយបារម្ភ​អំពី​ការ​មិន​ដាក់​បញ្ចូល​ពាក្យ​ \"​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​\"​ នៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចង់​រក្សា​អត្តសញ្ញាណ​របស់​ពួក​គេ​ (​ដែល​ខុស​ពី​ប្រជាជន​ផ្សេង​ទៀត​)​ ទាំង​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​បច្ចុប្បន្ន​ និង​នា​ពេល​ខាង​មុខ​។​ ទាក់ទង​នឹង​ធាតុ​ចូល​ យើង​ចង់​ឃើញ​ជំពូក​ដាច់​ដោយឡែក​មួយ​និយាយ​អំពី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ភូមិបាល​។​ ការ​ពិភាក្សា​រវាង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​គួរតែ​ធ្វើ​ឡើង​មុន​នឹង​មាន​កិច្ចប្រជុំ​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​ ដើម្បី​ចែករំលែក​កង្វល់​របស់​ពួក​គេ​នៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​។​ ការ​ពិភាក្សា​ជុំវិញ​ហេតុផល​នៃ​ការ​ពិនិត្យ​ ឬ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​គួរតែ​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ឱ្យ​ទូលំទូលាយ​។​ រដ្ឋាភិបាល​គួរតែ​បើក​កិច្ច​ពិគ្រោះ​យោបល់​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​។​ ​អ្នកតំណាង​មក​ពី​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​បាន​បញ្ជាក់​ថា​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មិន​រាប់​បញ្ចូល​ពាក្យ​ “FPIC”​ ដែល​មាន​ន័យ​ថា​ការ​យល់ព្រម​ដែល​បាន​ទទួល​ព័ត៌មាន​ជា​មុន​ និង​សេរី​។​ ច្បាប់​នេះ​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​មានការ​ចូលរួម​ពី​សាធារណជន​យ៉ាង​ពេញលេញ​លើ​គ្រប់​វិស័យ​។​ ការ​ចូលរួម​យ៉ាង​ពេញលេញ​មាន​និយម​ន័យ​ខុស​គ្នា​ពី​ FPIC​ ដែល​ពិចារណា​លើ​ការ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​ ការ​ចូលរួម​ និង​ការ​សម្រេចចិត្ត​។​ អ្នកចូលរួម​បាន​គូសបញ្ជាក់​ថា​ កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ និង​ការ​ធ្វើការ​រួម​គ្នា​ក្នុង​ចំណោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​។​ តាម​រយៈ​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​យើង​អាច​អនុវត្ត​ និង​សម្របសម្រួល​យន្តការ​ និង​ធាតុ​ចូល​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​។​ ​វេទិកា​ទទួល​បាន​សំណួរ​គួរ​ឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​មួយ​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​ទាក់ទង​នឹង​និន្នាការ​សេដ្ឋកិច្ច​ ជីវភាព​រស់នៅ​ និង​សម្ភារៈ​ប្រើប្រាស់​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ សំណួរ​នេះ​បាន​ទាញ​ចំណាប់អារម្មណ៍​ជា​ច្រើន​ពី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​ក្នុង​បន្ទប់​ប្រជុំ​ ក្នុង​ការ​ចែករំលែក​ពី​បច្ចុប្បន្នភាព​របស់​ពួក​គេ​។​ ពួក​គេ​បាន​និយាយ​ថា​ “​អ្នកខ្លះ​ទទួល​បាន​ផ្ទះ​ធំ​ និង​សម្ភារៈ​ទំនើប​ ប៉ុន្តែ​ពួក​គេ​ត្រូវ​សង​ប្រាក់​កម្ចី​ជា​រៀង​រាល់​ខែ​។​ ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្លះ​ក្រីក្រ​ ហើយ​សូ​ម្បី​តែ​ដី​តូច​សម្រាប់​ដាំ​ដំណាំ​ក៏​ពួក​គេ​មិន​មាន​ដែរ​។​ អ្វី​ដែល​យើង​មាន​ឥឡូវនេះ​មិន​អាច​ប្រៀបធៀប​នឹង​អ្វី​ដែល​យើង​បាន​បាត់បង់​នោះ​ទេ​។​ ទោះបីជា​យើង​ត្រូវ​សម្រប​ខ្លួន​ទៅ​នឹង​យុគសម័យ​ថ្មី​ក៏​ដោយ​ ក៏​យើង​មិន​ចង់​បាត់បង់​អ្វី​ដែល​យើង​ធ្លាប់​មាន​ដែរ​ ជា​ពិសេស​វប្បធម៌​របស់​យើង​។​” ​សរុប​មក​យើង​បាន​ពិភាក្សា​អំពី​ធាតុ​ចូល​ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ចំណុច​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​ រួម​ទាំង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ក្នុង​ការ​ប្រមូលផ្តុំ​ធាតុ​ចូល​ និង​ការ​ផ្តល់​ជូន​ទៅ​អ្នក​រៀបចំ​គោលនយោបាយ​ ព្រមទាំង​បង្កើត​បណ្តាញ​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​ ដែល​ជា​ករណី​សិក្សា​នៅ​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ រតនគិរី​ និង​ព្រះ​វិហារ​ និង​ការ​ប្រើប្រាស់​ពាក្យ​ពេ​ជន៍​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ផង​ដែរ​។​ ​កិច្ច​ពិភាក្សា​លើ​ប្រធានបទ​ “​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​”​ មានការ​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ពី​លោក​ ហម​ គី​ម​គង់​ នាយក​ក្រុមហ៊ុន​ អ៊ី​&​អេ​ ខន​សាល់​ធេ​ន​ លោកស្រី​ ទេព​ ទឹម​ តំណាង​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មក​ពី​ខេត្តព្រះវិហារ​ លោក​ លាង​ ប៊ុ​ន​លាភ​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​នេះ​ត្រូវ​បាន​សម្របសម្រួល​ដោយ​លោក​ លន់​ ពេជ្រ​ដា​រ៉ា​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​ភូមិ​ខ្ញុំ​។​ ​អ្នកស្រី​ ទេព​ ទឹម​ ដែល​រស់នៅ​ឃុំ​ប្រ​ម៉ោ​យ​ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ​ ខេត្តព្រះវិហារ​ មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ អ្នកស្រី​មិន​បាន​ទទួល​ការ​អញ្ជើញ​ឱ្យ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​នៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​នៃ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ក៏​ដូច​ជា​មិន​បាន​ទទួល​ដំណឹង​អំពី​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ជា​មុន​នោះ​ទេ​។​ កន្លង​មក​ គេ​គ្រាន់តែ​អញ្ជើញ​ក្រុមប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់​មក​ប្រជុំ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ អ្នកតំណាង​មក​ពី​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​ បាន​និយាយ​ថា​ ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​ ពេល​ខ្លះ​អាច​ផ្តល់​ឱកាស​ដល់​ក្រុមហ៊ុន​ក្នុង​ការ​ប្រមូលផ្តុំ​មនុស្ស​ដែល​យល់ព្រម​ និង​គាំទ្រ​លើ​គម្រោង​។​ ច្បាប់​ ឬ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​ ហើយ​គួរតែ​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា​ អ្នក​ណា​គួរ​ត្រូវ​បាន​អញ្ជើញ​ឱ្យ​ចូលរួម​តាំងពី​ការ​ចាប់ផ្តើម​គម្រោង​។​ “​នៅ​ពេល​យើង​ពិភាក្សា​អំពី​ច្បាប់​ភូមិបាល​ ក៏​គួរ​សំដៅ​ដល់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​។​ ហេតុ​អ្វី​បានជា​កិច្ច​ពិភាក្សា​នៅ​ព្រឹក​នេះ​ផ្តោត​តែ​លើ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​?”​ សំណួរ​ពី​អ្នកចូលរួម​របស់​យើង​។​ ​ពិតមែន​ហើយ​ កិច្ចការ​នេះ​គួរតែ​សំដៅលើ​មនុស្ស​គ្រប់​គ្នា​។​ ទោះជា​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ យើង​ផ្តោត​សំខាន់​ ចំពោះ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ព្រោះ​ពួក​គាត់​ជា​ក្រុម​ដែល​ងាយ​រង​គ្រោះ​ជាងគេ​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុម​ដទៃ​ទៀត​។​ ពួក​គាត់​រស់នៅ​ក្នុង​ព្រៃ​ ហើយ​មិន​មាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​ដូច​ប្រជាជន​ទូទៅ​នោះ​ទេ​។​ នៅ​ពេល​មាន​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ គេ​តែង​សម្លឹង​មើល​តំបន់​ព្រៃ​ដែល​មិនសូវ​មាន​មនុស្ស​រស់នៅ​ច្រើន​។​ ​ក្នុង​ករណី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ គម្រោង​មួយ​ចំនួន​ទើបតែ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ បន្ទាប់​ពី​គម្រោង​ បាន​ប្រតិបត្តិការ​អស់​រយៈពេល​ជា​យូរ​មក​ហើយ​។​ អ្នកចូលរួម​ឆ្ងល់​ថា​ អ្វី​ជា​ចំណុច​នៅ​ពីក្រោយ​រឿង​ទាំងនោះ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​គ្រាន់តែ​ជា​ឧបករណ៍​មួយ​សម្រាប់​វាយតម្លៃ​ផល​ប៉ះពាល់​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ មិនមែន​ជា​ច្បាប់​នោះ​ទេ​។​ ការ​អនុវត្ត​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មាន​បី​ប្រភេទ​រួម​មាន​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មុន​ កំឡុង​ពេល​ និង​ក្រោយ​ការ​អនុវត្ត​គម្រោង​។​ ក្រុមហ៊ុន​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​តាំងពី​យូរណាស់​មក​ហើយ​ ដែល​ពេល​នោះ​មិន​មាន​តម្រូវ​ឱ្យធ្វើ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ដោយសារ​តែ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មិន​ទាន់​មាននៅ​ឡើយ​នៅ​ពេល​នោះ​។​ អាស្រ័យ​ហេតុនេះ​បានជា​ក្រសួងបរិស្ថាន​ពិនិត្យ​ និង​ស្នើ​ឱ្យ​ពួក​គេ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ថ្មី​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​ត្រូវ​តែ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ មុន​នឹង​អនុវត្ត​គម្រោង​ដោយ​ផ្អែក​លើ​គោលការណ៍​ណែនាំ​របស់​ក្រសួង​។​ ​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ គឺ​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ស្វែងរក​ និង​ទទួល​បាន​ណាស់​។​ តើ​យើង​អាច​ទទួល​បាន​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​យ៉ាងដូចម្តេច​?​ ជា​ទូទៅ​ នៅ​ពេល​ដែល​របាយការណ៍​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ ម្ចាស់​គម្រោង​ និង​ក្រសួងបរិស្ថាន​ ត្រូវ​បោះត្រា​លើ​ទំព័រ​នីមួយៗ​នៃ​របាយការណ៍​។​ កាលពីមុន​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ត្រូវ​តែ​រៀបចំ​របាយការណ៍​ចំនួន​ ១២​ច្បាប់​ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​តម្រូវ​ឱ្យ​រៀបចំ​តែ​ ៦​ច្បាប់​ប៉ុណ្ណោះ​ ដែល​ក្នុង​នោះ​ត្រូវ​រក្សា​ទុក​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ (១​ច្បាប់​)​ ម្ចាស់​គម្រោង​ (១​ច្បាប់​)​ ចំណែកឯ​របាយការណ៍​នៅ​សល់​នឹង​រក្សា​ទុក​ដោយ​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ត្រូវ​រក្សា​ទុក​របាយការណ៍​នៅ​កន្លែង​ដែល​មាន​សុវត្ថិភាព​រយៈពេល​ ៣​ ឬ​ ៥​ឆ្នាំ​ដោយ​ផ្អែក​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ ហើយ​ពួក​គេ​មិន​អាច​ចែករំលែក​របាយការណ៍​ដោយ​គ្មាន​ការ​អនុញ្ញាត​ពី​ម្ចាស់​គម្រោង​នោះ​ទេ​។​ របាយការណ៍​អាច​ស្នើ​សុំ​ជា​ផ្លូវការ​ពី​ក្រសួងបរិស្ថាន​។​ វាគ្មិន​របស់​យើង​ក៏​បាន​ស្នើ​ឱ្យ​សហគមន៍​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​រក្សា​ទុក​នូវ​ឯកសារ​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ដែល​គេ​បាន​ផ្តល់​ឱ្យ​ក្នុងអំឡុងពេល​ប្រជុំ​ជា​សាធារណៈ​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​ និង​ខ្លឹមសារ​នៃ​ឯកសារ​ដែល​បាន​ផ្តល់​ជូន​នឹង​មិន​ខុស​គ្នា​ច្រើន​ពី​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ដែល​បាន​អនុម័ត​នោះ​ទេ​។​ លើស​ពី​នេះ​ទៅ​ទៀត​ ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​គួរតែ​ផ្តោត​លើ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ ដើម្បី​ឱ្យ​ពួក​គេ​អាច​យល់​អំពី​ដំណើរការ​ ក៏​ដូច​ជា​ខ្លឹមសារ​នៃ​របាយការណ៍​ផង​ដែរ​។​

899

អូ​ឌី​ស៊ី​​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរកា​រវិ​ប​ផត​ថ​ល​ចែករំលែក​ចំណេះដឹង​ថ្មី​មួយ​ដែល​មានឈ្មោះ​ថា​ “Learning​ Platform”

​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​០៤​ ខែមេសា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​រៀបចំ​ពិធី​សម្ពោធ​ជា​ផ្លូវការ​នូវ​វេទិកា​សិក្សា​តាម​ប្រព័ន្ធ​អន​ឡាញ​ ដែល​ឈ្មោះ​ថា​ Learning​ Platform​ នៅ​សណ្ឋាគារ​ Poulo​ Wai​ Hotel​ &​ Apartment​ រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ដោយ​មានការ​ចូលរួម​ពី​មនុស្ស​ចំនួន​ ៤៣​នាក់​ (​ស្រី​ ១៨​នាក់​)​ មក​ពី​អង្គការ​ក្នុងស្រុក​ ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ ចំនួន​ ២៣​ រួម​ទាំង​សមាជិក​ក្រុម​ចង្កោម​អង្គការ​ និង​មិនមែន​សមាជិក​។​ អង្គការ​ទាំងនោះ​មាន​ NEP,​ CHRAC,​ TI,​ UNDP,​ BS,​ CIPL,​ CIPO,​ CIYA,​ Epic​ Art,​ WCV,​ IRAM,​ 3SPN,​ HA,​ FLO,​ CEDT,​ ODC,​ FHI,​ USAID,​ KAWSANG,​ SVC,​ ADHOC,​ LAC​ និង​ CENTRAL​។​ ក្នុង​នោះ​ អ្នកចូលរួម​ចំនួន​ ១២​នាក់​មក​ពី​ខេត្តរតនគិរី​ ក្រចេះ​ បាត់ដំបង​ សៀមរាប​ និង​កំពត​។​ ​គេហទំព័រ​ Learning​ Platform​ ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​ពី​ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិ​ (USAID​ Cambodia)​ តាម​រយៈ​អង្គការ​អេ​ហ្វ​ អេ​ច​ អាយ​ ៣៦០​ (FHI​ 360)​ និង​ មជ្ឈមណ្ឌល​អន្តរជាតិ​សម្រាប់​ច្បាប់​មិន​រក​ប្រាក់​កម្រៃ​ (ICNL)​ សម្រាប់​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្ក​ការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ (CSS)​។​ តាម​រយៈ​មាតិកា​អន្តរ​កម្ម​ និង​ងាយស្រួល​ប្រើ​ វិ​ប​ផត​ថ​ល​ថ្មី​នេះ​នឹង​ផ្សព្វផ្សាយ​ទិន្នន័យ​ និង​ព័ត៌មាន​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​ដល់​បណ្តា​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​ចាប់អារម្មណ៍​នឹង​គម្រោង​នេះ​ អាច​ចូល​ទៅ​ប្រើប្រាស់​ជា​សាធារណៈ​និង​ឥត​គិតថ្លៃ​ដោយ​មាន​ទាំង​ភាសា​ខ្មែរ​ និង​ភាសា​អង់គ្លេស​។​ ​មាតិកា​នៅ​លើ​ Learning​ Platform​ ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ចំណាត់ថ្នាក់​តាម​វិស័យ​ដែល​សមាជិក​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​បាន​កំពុង​អនុវត្ត​ រួម​មាន​៖​ នវានុវត្តន៍​សង្គម​ឌី​ជី​ថ​ល​ ការ​អប់រំ​ បរិស្ថាន​និង​ធនធានធម្មជាតិ​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ យេ​ន​ឌ័​រ​និង​បរិ​យា​បន្ន​សង្គម​ សារព័ត៌មាន​ សង្គម​ស៊ី​វិល​ ធនធាន​ច្បាប់​ និង​សម្ភារៈ​បណ្តុះបណ្តាល​។​ ឥឡូវនេះ​គេហទំព័រ​នេះ​អាច​ចូល​ប្រើ​ជា​សាធារណៈ​សម្រាប់​សមាជិក​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ក៏​ដូច​ជា​សាធារណៈជន​។​ អ្នក​ប្រើប្រាស់​អាច​ចូល​ប្រើ​វេទិកា​នេះ​តាម​រយៈ​អាសយដ្ឋាន​គេហទំព័រ​ (https://learn.opendevelopmentcambodia.net/)​ ឬ​ចូល​ទៅ​កាន់​គេហទំព័រ​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ ដោយ​ផ្ទាល់​ ហើយ​ស្វែងរក​វេទិកា​សិក្សា​នេះ​នៅ​លើ​របារ​ម៉ឺ​នុយ​ជា​ទំព័រ​រង​។​ ​ព្រឹត្តិការណ៍​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​នេះ​ គឺជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ Learning​ Platform​។​ តាម​រយៈ​សិក្ខាសាលា​នេះ​ យើង​មាន​បំណង​ណែនាំ​ជា​ផ្លូវការ​នូវ​វេទិកា​នេះ​ និង​ប្រមូល​មតិ​កែ​លម្អ​ពី​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​សំខាន់ៗ​ទាំងអស់​ ដើម្បី​កែ​លម្អ​រូបរាង​ មុខងារ​ និង​បទ​ពិសោធន៍​អ្នក​ប្រើប្រាស់​។​ យើង​ក៏​អំពាវនាវ​ឱ្យ​បង្កើន​កិច្ចសហការ​លើ​ទិន្នន័យ​ និង​ការ​ចែករំលែក​ធនធាន​ ដើម្បី​ធានា​បាន​នូវ​និរន្តរភាព​យូរអង្វែង​នៃ​វេទិកា​។​ អ្នកចូលរួម​ភាគច្រើន​បាន​បង្ហាញ​ពី​គំនិត​វិជ្ជមាន​របស់​ពួក​គេ​អំពី​ Learning​ Platform​។​ ពួក​គេ​បាន​និយាយ​ថា​វា​ គឺជា​វេទិកា​ប្រកបដោយ​ភាព​ច្នៃប្រឌិត​មួយ​ដែល​ពួក​គេ​កំពុង​ស្វែងរក​ និង​ជា​កន្លែង​ដែល​ពួក​គេ​អាច​ផ្សព្វផ្សាយ​អំពី​គម្រោង​ និង​រឿង​រាវ​ជោគជ័យ​របស់​អង្គការ​ទៅ​កាន់​ទស្សនិកជន​ និង​ម្ចាស់​ជំនួយ​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​។​ ពួក​គេ​ក៏​រៀន​ពី​បទ​ពិសោធន៍​របស់​អង្គការ​ផ្សេង​ទៀត​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​គម្រោង​ផង​ដែរ​។​ ក្នុង​ពេល​ជាមួយ​គ្នា​នេះ​ដែរ​ យើង​ក៏​ទទួល​បាន​សំណួរ​ពី​អ្នកចូលរួម​ទាក់ទង​នឹង​ការ​គ្រប់គ្រង​មាតិកា​ និង​របៀប​នៃ​ការ​ចូលរួម​ចំណែក​ទិន្នន័យ​ផង​ដែរ​។​ ​សរុបសេចក្តី​ សិក្ខាសាលា​បើក​ដំណើរការ​ជា​ផ្លូវការ​នៃ​ Learning​ Platform​ បាន​ទទួល​ការ​យកចិត្តទុកដាក់​ជា​វិជ្ជមាន​ពី​អង្គការ​សមាជិក​នៃ​ក្រុម​ ក៏​ដូច​ជា​ដៃគូ​គម្រោង​ដែល​មិនមែន​ជា​សមាជិក​គម្រោង​CSS​។​ តាម​រយៈ​ការ​ពិភាក្សា​អន្តរ​កម្ម​ និង​មតិ​ស្ថាបនា​ យើង​ទទួល​បាន​ធាតុ​ចូល​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​សម្រាប់​ក្រុម​របស់​យើង​អនុវត្តន៍​សកម្មភាព​បន្ត​។​

742

កិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាយោបល់ស្តីពីជនជាតិដើមភាគតិច

នៅថ្ងៃទី០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ បានរៀបចំ “កិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាយោបល់ស្តីពីជនជាតិដើមភាគតិច” ជាមួយអង្គការដៃគូររួមមាន អង្គការអភិរក្សភាសាជនជាតិដើមភាគតិច អង្គការភូមិខ្ញុំ អង្គការដើម្បីជីវភាព និងព្រៃឈើ និងសមាគមយុវជនជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា ព្រមទាំងអង្គការសុខភាពគ្រួសារអន្តរជាតិ ដើម្បីកំណត់បញ្ហាប្រឈម សកម្មភាព ក៏ដូចជាពិភាក្សាអំពីតួនាទីរបស់ក្រុមប្រឹក្សា និងការដាក់បញ្ចូលសមាជិកថ្មី។ គម្រោងនេះត្រូវបានគាំទ្រមូលនិធិដោយទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) តាមរយៈអង្គការសុខភាពគ្រួសារអន្តរជាតិ (FHI 360) ក្រោមមូលនិធិសម្រាប់ចង្កោមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ពីគម្រោងគាំទ្រអង្គការសង្គមស៊ីវិល (CSS)។

800

វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​​ស្តី​ពី​ “​ការ​ធ្វើ​ទស្សនី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​សម្រាប់​ការ​បង្ហាញ​សាច់​រឿង​”

អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​រៀបចំ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​មួយ​ស្តី​ពី​ “​ការ​ធ្វើ​ទស្សនី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​សម្រាប់​ការ​បង្ហាញ​សាច់​រឿង​”​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០-២១​ និង​ ២៦​ ខែធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២២​ ដោយ​មាន​អ្នកចូលរួម​សរុប​ចំនួន​ ២៤​នាក់​ រួម​មាន​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ ពលរដ្ឋ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ យុវជន​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​ធ្វើការ​លើ​សារព័ត៌មាន​ និស្សិត​ផ្នែក​សារព័ត៌មាន​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​។​ ជន​ពិការ​ និង​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​ត្រូវ​បាន​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ចូលរួម​។​ វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​នេះ​ចែក​ចេញ​ជា​ពីរ​ផ្នែក​។​ ដំណាក់កាល​ដំបូង​គឺ​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​តាម​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត​រយៈពេល​ពីរ​ថ្ងៃ​ ដែល​រួម​បញ្ចូល​មេរៀន​ និង​លំ​ហាត់​។​ ដំណាក់កាល​ទី​ពីរ​គឺជា​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ដោយ​ផ្ទាល់​រយៈពេល​មួយ​ថ្ងៃ​ ដែល​ផ្តោត​លើ​ការ​រំលឹក​មេរៀន​ឡើង​វិញ​ និង​លំ​ហាត់​បញ្ចប់​វគ្គ​។​ ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​នេះ​ត្រូវ​បាន​ផ្តល់​មូលនិធិ​ដោយ​ដោយ​ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID)​ តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ (FHI 360)​ ក្រោម​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល (CSS)​។​ ​ថ្ងៃ​ទី​១៖​ ការ​សិក្សា​ស្វែង​យល់​អំពី​ទិន្នន័យ​ ​មុន​ចាប់ផ្តើម​នៃ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ តំណាង​អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​ធ្វើ​សុន្ទរកថា​ស្វាគមន៍​អំពី​គម្រោង​ និង​ការ​ណែនាំ​ដើម្បី​ជួយ​អ្នកចូលរួម​ឱ្យ​ស្គាល់គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​។​ ​បន្ទាប់​ពី​នោះ​ អ្នកចូលរួម​បាន​ធ្វើតេស្ត​មុន​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ដើម្បី​វាយតម្លៃ​សមត្ថភាព​របស់​ពួក​គេ​ មុន​ពេល​កម្មវិធី​ចាប់ផ្តើម​។​ លោក​ វង្ស​ ពិសិដ្ឋ​ ដែល​ជា​គ្រូ​បង្គោល​បាន​ចាប់ផ្តើម​មេរៀន​ស្តី​ពី​ការ​យល់​ដឹង​អំពី​ទិន្នន័យ​ ដើម្បី​ផ្តល់​នូវ​ការ​យល់​ដឹង​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ទិន្នន័យ​ ប្រភេទ​ផ្សេង​គ្នា​នៃ​ទិន្នន័យ​ និង​ព័ត៌មាន​ និង​តម្លាភាព​នៃ​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​។​ បន្ទាប់​ពី​អ្នក​គ្រប់​គ្នា​យល់​ច្បាស់​អំពី​ទិន្នន័យ​ លោក​ក៏​បាន​បង្ហាញ​ពី​របៀប​ស្វែងរក​ទិន្នន័យ​ដោយ​ប្រើប្រាស់​ឃ្លាំង​ទិន្នន័យ​ (Data​ Portal)​ និង​ Google​ advanced​ search​។​ បន្ទាប់​មក​ អ្នកចូលរួម​ត្រូវធ្វើ​លំ​ហាត់​ដើម្បី​ស្វែងរក​ទិន្នន័យ​តាម​តម្រូវការ​របស់​ពួក​គេ​ជា​ទម្រង់​ PDF​ ក៏​ដូច​ជា​ទិន្នន័យ​ធនធានធម្មជាតិ​ផ្សេង​ទៀត​នៅ​លើ​ឃ្លាំង​ទិន្នន័យ​របស់​អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​។​ លោក​ បាន​ ច័ន្ទ​ផល្លា​ ដែល​លោកគ្រូ​បង្គោល​ម្នាក់​ទៀត​ បាន​បង្ហាញ​នូវ​មេរៀន​បន្ទាប់​ស្តី​ពី​ស្តង់ដារ​ទិន្នន័យ​ ដែល​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​ស្តង់ដារ​ទិន្នន័យ​ និង​របៀប​រៀបចំ​ទិន្នន័យ​សម្រាប់​ធ្វើ​ទស្សនី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​។​ លោកគ្រូ​បាន​ណែនាំ​ពី​ការ​បង្កើត​ spreadsheet​ ថ្មី​ ការ​បន្ថែម​សន្លឹក​ ការ​បង្កើត​ច្បាប់​ចម្លង​ ជួរ​ឈរ​ និង​ជួរ​ដេក​ថ្មី​ ការ​បញ្ចូល​គំនូសតាង​ តម្រង់​ និង​ការ​បង្កើត​តារាង​ pivot​ នៅ​លើ​ Google​ Sheets​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​ដាក់​ប​ញ្ជូ​ល​នូវ​ឯកសារ​ក្នុង​ទម្រង់​ CSV​ ទៅ​ក្នុង​ spreadsheet​ និង​ Microsoft​ Excel​ ។​ គ្រូ​បណ្តុះបណ្តាល​ក៏​បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​សម្អាត​ទិន្នន័យ​ដែល​ជា​ផ្នែក​សំខាន់​នៃ​ការ​វិភាគ​ទិន្នន័យ​។​ មេរៀន​នេះ​ពន្យល់​ពី​មូលហេតុ​ដែល​យើង​ត្រូវការ​សម្អាត​ទិន្នន័យ​ ហើយ​ណែនាំ​ដល់​សិក្ខាកាម​ក្នុង​ការ​ប្រើ​វិធីសាស្ត្រ​សម្អាត​ទិន្នន័យ​ ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​វា​អាច​យល់​បាន​ដោយ​មានការ​ណែនាំ​ផ្នែក​បច្ចេកទេស​ដូច​ជា​ កាត់​ដកឃ្លា​ ដក​ស្ទួន​ ធ្វើ​ទ្រង់ទ្រាយ​អត្ថបទ​ បំបែកជួរ​ឈរ​ សុពលភាព​ទិន្នន័យ​ និង​ការ​ស្វែងរក​ និង​ការ​ជំនួស​។​ ​ថ្ងៃ​ទី​២៖​ ការ​ធ្វើ​ទស្សនី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​នៃ​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ លោកគ្រូ​បង្គោល​បាន​ចំណាយពេល​ពីរ​បី​នាទី​ដើម្បី​រំលឹក​មេរៀន​ថ្ងៃមុន​ មុន​ពេល​បន្ត​ជាមួយនឹង​របៀបវារៈ​របស់​ លោក​ សំ​អាន​ ម៉ារ​ឌី​ ស្តី​ពី​គោលការណ៍​នៃ​ទស្សនី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​។​ លោក​នឹង​ណែនាំ​ថា​តើ​អ្វី​ដែល​ជំរុញ​យើង​ឱ្យ​បង្កើត​ទស្សនី​យ​កម្ម​ អ្វី​ដែល​ជា​ទស្សនី​យ​កម្ម​ របៀប​បង្ហាញ​សាច់​រឿង​ដោយ​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​ របៀប​ជ្រើសរើស​ក្រា​ហ្វ​និង​ប្រភេទ​គំ​រូស​តាង​ឱ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​។​ បន្ទាប់​មក​ លោក​ វង្ស​ ពិសិដ្ឋ​ បាន​បង្ហាញ​នូវ​កម្មវិធី​ Flourish​ ដល់​សិក្ខាកាម​ទាំងអស់​។​ បន្ទាប់​ពី​នោះ​ សិក្ខាកាម​ធ្វើការ​លើ​លំ​ហាត់​អនុវត្ត​ជា​ក្រុម​ ដើម្បី​បង្កើត​តារាង​ និង​ក្រា​ហ្វ​ដោយ​ប្រើប្រាស់​ Flourish​ ។​ អ្នក​គ្រប់​គ្នា​បាន​ធ្វើតេស្ត​ក្រោយ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​ ហើយ​ទន្ទឹងរង់ចាំ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ដោយ​ផ្ទាល់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​បី​។​ ថ្ងៃ​ទី​៣៖​ ការ​អនុវត្ត​ដោយ​ផ្ទាល់​ របៀបវារៈ​សម្រាប់​ថ្ងៃ​ចុង​ក្រោយ​នៃ​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ គ្របដណ្តប់​លើ​ការ​រំលឹក​មេរៀន​។​ គ្រប់​គ្នា​បាន​ចូលរួម​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ដោយ​ផ្ទាល់​ និង​បន្តមេរៀន​ស្តី​ពី​ការ​ធ្វើ​ទស្សនី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​ដោយ​ប្រើប្រាស់​ Flourish​ ។​ អ្នកចូលរួម​បាន​ចាប់ផ្តើម​រៀន​ពី​របៀប​បង្កើត​គំនូសតាង​ផែនទី​ចេញពី​ទិន្នន័យ​ភូមិសាស្ត្រ​ និង​របៀប​បញ្ចូល​ទស្សនី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​ទាំងនោះ​ទៅ​ក្នុង​សាច់​រឿង​។​ បន្ទាប់​មក​ អ្នកចូលរួម​មានឱកាស​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​ដោយ​ផ្ទាល់​ និង​បំពេញ​លំ​ហាត់​ដោយ​បង្កើត​ការ​និទានរឿង​ដោយ​ប្រើប្រាស់​ទស្សនី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​។​ ជា​ចុង​ក្រោយ​ អ្នកចូលរួម​ទាំងអស់​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​មុន​នឹង​សុន្ទរកថា​បិទ​កម្មវិធី​ និង​ផ្តល់​វិញ្ញាបនបត្រ​បញ្ចប់​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​។​

527

កិច្ចប្រជុំ​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​លើក​ទី​២

​កិច្ចប្រជុំ​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​លើក​ទី​២​ បាន​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២២​ ស្ថិត​នៅ​ការិយាល័យ​អង្គការ​សុខភាព​អន្តរជាតិ​ដែល​មាន​អ្នកចូលរួម​ប្រមាណ​ ២៥​នាក់​ (​ស្រី​ ៦​នាក់​)​។​ កិច្ចប្រជុំ​នេះ​បាន​ប្រមូលផ្តុំ​នូវ​អ្នកចូលរួម​ដែល​មក​ពី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ អង្គការ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ ក្រុម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ និង​អ្នកតំណាង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​មក​ពី​ខេត្តព្រះវិហារ​ រតនគិរី​ និង​មណ្ឌលគិរី​។​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​នេះ​ឡើង​ដោយ​មានការ​គាំទ្រ​មូលនិធិ​ពី​ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិ​ តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​អនុវត្ត​គម្រោង​នេះ​ដោយ​មានការ​សហការ​ជាមួយ​សមាជិក​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ចំនួន​ ៣​ គឺ​ ខេ​ម​បូ​ចា​ អង្គការ​អភិរក្ស​ភាសា​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​អេកូ​យុវ​ទូត​។​ គម្រោង​នេះ​មាន​គោលបំណង​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​កាន់តែ​មាន​និរន្តរភាព​ ដោយ​ឆ្លុះ​ប​ញ្ចាំង​តម្រូវការ​ និង​កង្វល់​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ដំបូង​របស់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣​ ខែកញ្ញា​ ឆ្នាំ​២០២២​ ដែល​មានការ​ចូលរួម​ពី​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​ដៃគូរ​ពាក់ព័ន្ធ​ដើម្បី​កសាង​បណ្តាញ​ រៀនសូត្រ​ពី​គ្នា​ គូស​ផែនទី​យុទ្ធសាស្ត្រ​សំខាន់ៗ​ និង​បោះ​ជំហាន​លើ​សកម្មភាព​បន្ថែម​ទៀត​លើ​ការ​តស៊ូ​មតិ​ស្តី​ពី​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​នៅ​កម្ពុជា​។​ នៅ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​លើក​នេះ​ យើង​នឹង​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​នៃ​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​ជា​ប្រធានបទ​ដ៏​មាន​សារៈសំខាន់​ និង​ចាប់អារម្មណ៍​យ៉ាង​ខ្លាំង​ពី​សំណាក់​ដៃគូរ​ពាក់ព័ន្ធ​។​ កិច្ចប្រជុំ​នេះ​មាន​គោលបំណង​ដូច​ជា​៖ បង្កើត​បរិយាកាស​សម្រាប់​បណ្តាញ​ដើម្បី​រៀនសូត្រ​ និង​ចែករំលែក​ បង្ហាញ​បច្ចុប្បន្នភាព​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ លើកទឹកចិត្ត​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ចូលរួម​សហការ​ជាមួយ​គ្នា​។​ តំណាង​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ និង​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​បាន​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​ថ្មីៗ​ស្តី​ពី​ ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចំនួន​ ១៥២​ បាន​ចុះបញ្ជី​ជា​នីតិបុគ្គល​ជាមួយ​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ ខណៈ​ដែល​សហគមន៍​ចំនួន​ ៩៤​ បាន​ស្នើ​សុំ​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ពី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​។​ ដោយឡែក​ សហគមន៍​ប្រមាណ​ ២៦​ បាន​ផ្អាក​ក្នុង​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ដោយសារ​បញ្ហា​ប្រឈម​ និង​ឧបសគ្គ​ផ្សេងៗ​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មួយ​ចំនួន​ប្រហែលជា​ចង់បាន​កម្មសិទ្ធិ​ដី​ឯកជន​ដែល​អាច​លក់​ ឬ​ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​ទទួល​កម្ចី​ពី​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​បាន​។​ ក្នុង​ករណី​ខ្លះ​ទៀត​ ដី​ដែល​បាន​ស្នើ​សុំ​ត្រួតស៊ីគ្នា​ជាមួយ​តំបន់ការពារធម្មជាតិ​ និង​គម្រប​ព្រៃឈើ​ឆ្នាំ​២០០២​ ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ក្រសួងបរិស្ថាន​ និង​ក្រសួងកសិកម្ម​ រុក្ខា​ប្រមាញ់​ និង​នេសាទ​។​ បច្ចុប្បន្ន​ សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចំនួន​ ៣៨​ ក្នុង​ខេត្ត​ចំនួន​បួន​បាន​ទទួល​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​ស្មើនឹង​ផ្ទៃដី​សរុប​ប្រមាណ​ ៣៩.៣៤២​ហិ​កតា​ ដែល​ស្ថិត​នៅ​ខេត្តស្ទឹងត្រែង​ចំនួន​ ២​ សហគមន៍​ ខេត្តក្រចេះ​ចំនួន​ ៤​ សហគមន៍​ ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ចំនួន​ ៧​ សហគមន៍​ និង​ខេត្តរតនគិរី​ចំនួន​ ២៥​ សហគមន៍​។​ សហគមន៍​ចំនួន​ពីរ​ទៀត​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​នៅ​ខែមករា​ឆ្នាំ​២០២៣​ នេះ​។​ ​កិច្ចប្រជុំ​នេះ​ក៏​បាន​ពិភាក្សា​អំពី​បញ្ហា​ប្រឈម​នៃ​ការ​ធ្វើ​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ផង​ដែរ​។​ អ្នកចូលរួម​ទាំងអស់​មានឱកាស​សួរនាំ​ក្រសួង​ និង​សុំ​យោបល់​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ដី​សហគមន៍​របស់​ខ្លួន​។​ ដំណើរការ​នៃ​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មាន​ភាព​ស្មុគស្មាញ​ និង​ចំណាយពេល​ច្រើន​។​ ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ជួនកាល​មិន​អាច​ចេញ​បាន​ទេ​ ហើយ​ត្រូវ​ផ្អាក​ដោយសារ​បញ្ហា​ប្រឈម​ជា​ច្រើន​។​ សហគមន៍​តែងតែ​ជួប​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​បើសិនជា​គ្មាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​អង្គការ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​នោះ​ទេ​ ព្រោះ​កម្រិត​នៃ​ចំណេះដឹង​របស់​ពួក​គាត់​អំពី​ភាសា​ខ្មែរ​ ច្បាប់​ និង​នីតិវិធី​នៃ​ការ​ចុះបញ្ជី​នៅ​មាន​កម្រិត​នៅឡើយ​។​ ​ក្នុង​ករណី​ខ្លះ​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិន​បាន​យល់​ដឹង​អំពី​អត្ថប្រយោជន៍​នៃ​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នោះ​ទេ​។​ សមាជិក​សហគមន៍​មួយ​ចំនួន​អាច​មើលឃើញ​អត្ថប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួន​ហើយ​ចង់​ដកខ្លួន​ចេញពី​ប័ណ្ណ​កម្ម​សិទ្ធ​ដី​សមូហភាព​។​ វា​មាន​ន័យ​ថា​ពួក​គេ​ចង់បាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​ឯកជន​របស់​ខ្លួន​។​ ពេល​ខ្លះ​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​មិន​មានការ​ជំរុញ​ និង​សហការ​ជាមួយ​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ទាក់ទង​នឹង​នីតិវិធី​នៃ​ការ​ធ្វើ​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​ ទោះបីជា​ក្រសួង​កំពុង​ព្យាយាម​ព​ន្លឿ​ន​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ក៏​ដោយ​។​ ក្នុង​ករណី​ជា​ច្រើន​ សហគមន៍​បដិសេធ​មិន​ទទួលយក​ដី​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​មាន​ឆន្ទៈ​ផ្តល់​ឱ្យ​នោះ​ឡើយ​។​ ​បន្ទាប់​ពី​កិច្ច​ពិភាក្សា​ដែល​មានការ​ចូលរួម​ សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ត្រូវ​បាន​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ចងក្រង​ឯកសារ​អំពី​បញ្ហា​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ហើយ​រាយការណ៍​ជូន​ក្រុមការងារ​ចំពោះ​កិច្ច​។​ អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​នឹង​បន្ត​ធ្វើ​ជា​អ្នក​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ចង្កោមអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រចាំត្រីមាស​ជាមួយ​សមាជិក​ និង​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ដើម្បី​ចែករំលែក​មេរៀន​ ព័ត៌មាន​ និង​បញ្ហា​អាទិភាព​លើ​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​ បរិស្ថាន​ ព្រៃឈើ​ ដីធ្លី​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​

699

ទិន្នន័យ​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ (SEA)

​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ថ្ងៃ​ទី​០៣​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ​២០២២​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​បាន​រៀបចំ​សិក្ខាសាលា​កម្រិត​បច្ចេកទេស​ស្តី​ពី​ទិន្នន័យ​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​។​ សិក្ខាសាលា​នេះ​ត្រូវ​បាន​គាំទ្រ​ដោយ​ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិ​ (USAID) តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ (FHI 360) ក្រោម​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល (CSS)​ និង​មូលនិធិ​ហេ​ន​រេច​បូល (HBS)​ ក្រោម​គម្រោង​លើកកម្ពស់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​អភិបាលកិច្ច​បរិស្ថាន​ប្រកបដោយ​តម្លាភាព​ និង​ឆ្លើយ​តប​កាន់តែ​ច្រើន​នៅ​កម្ពុជា​។​ សិក្ខាសាលា​នេះ​មាន​គោលបំណង​៖ លើកកម្ពស់​ការ​យល់​ដឹង​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ក្នុង​ចំណោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពលរដ្ឋ​សារព័ត៌មាន​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ ​ពិភាក្សា​ និង​បង្ហាញ​ពី​បច្ចុប្បន្នភាព​នៃ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ កំណត់​សក្តានុពល​នៃ​ការ​រួម​ប​ញ្ជូ​ល​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​បរិស្ថាន​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​។​ ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​មាន​អ្នកចូលរួម​ចំនួន​ ៣២​នាក់​ (​ស្រី​ ១១​នាក់​)​ មក​ពី​ក្រសួងផែនការ​ អង្គការ​មូលនិធិ​សកល​សម្រាប់​អភិរក្ស​ធម្មជាតិ​ អង្គការ​សមាគម​អភិរក្ស​សត្វព្រៃ​ អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ដទៃ​ទៀត​​ អង្គការ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​​ អ្នក​សារព័ត៌មាន​ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ​លោក​ ធី​ ទ្រី​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​លោក​ MATHEW​ Baird​ នាយក​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​អាស៊ី​សម្រាប់​ច្បាប់បរិស្ថាន​ បាន​លើក​ឡើង​ពី​ភាព​ខុស​គ្នា​រវាង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ក៏​ដូច​ជា​នីតិវិធី​មួយ​ចំនួន​។​ ជា​ទូទៅ​ គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ជំរុញ​ឱ្យ​មានការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ ប៉ុន្តែ​យើង​មិន​គួរ​ធ្វេសប្រហែស​ ឬ​ព្រងើយកន្តើយ​ចំពោះ​ផល​ប៉ះពាល់​ដល់​បរិស្ថាន​ និង​សង្គម​ឡើយ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​រួម​បញ្ចូល​ការ​ពិចារណា​អំពី​បរិស្ថាន​ទៅ​ក្នុង​គោលនយោបាយ​ ផែនការ​ និង​កម្មវិធី​។​ វា​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​ប៉ាន់​ប្រមាណ​ និង​វាយតម្លៃ​ផលវិបាក​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍជាក់លាក់​នៃ​នយោបាយ​ ផែនការ​ និង​កម្មវិធី​។​ វា​មាន​ន័យ​ថា​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​មិន​ទាន់​បាន​ទទួល​បាន​យល់ព្រម​ពី​រាជរដ្ឋាភិបាល​នៅឡើយ​ទេ​។​ រដ្ឋាភិបាល​នឹង​សម្រេច​ថា​តើ​គម្រោង​នេះ​អាច​អនុវត្ត​ ឬ​វិនិយោគ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នោះ​បាន​ដែរ​ឬទេ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ គឺ​ធ្វើ​ឡើង​មុន​ពេលធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ ជា​ទូទៅ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​កើតឡើង​មុន​ការ​សម្រេចចិត្ត​សំខាន់ៗ​ទាំងអស់​ដែល​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​សំខាន់ៗ​ ដែល​ផ្ទុយ​ទៅ​នឹង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​ការ​សម្រេចចិត្ត​។​ ​ដើម​ឡើយ​ ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​​ត្រូវបាន​ធ្វើ​ឡើង​​​​ដើម្បី​បំពេញ​ចន្លោះ​ខ្វះខាត​របស់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ដោយ​សារ​តែ​ភាពនៅ​​​មាន​កម្រិត​​របស់​វា​​ក្នុង​ការ​​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​​គោលនយោបាយ​បរិស្ថាន​នៅ​កម្រិត​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ជា​ពិសេស​នៅ​កំឡុង​ពេល​ធ្វើ​គោ​លន​យោ​បាល​ និង​ផែនការ​។​ សមត្ថភាព​នៃ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ក្នុង​ការ​គណនា​ឥទ្ធិពល​របស់​គម្រោង​នៅ​មាន​កម្រិត​នៅឡើយ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជា​ដំណើរការ​ពហុ​ដំណាក់​កាលដែល​ផ្តោត​លើ​និរន្តរភាព​ ប្រើ​វិធីសាស្ត្រ​សកម្មមុន​​ចំពោះ​សកម្មភាព​អភិវឌ្ឍន៍​ទាំងអស់​ ដោយ​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​ឧបសគ្គ​សំខាន់ៗ​ មុន​ពេល​ការ​អនុម័ត​ចុង​ក្រោយ​។​ ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​គឺជា​ចំណុច​សំខាន់​ ហើយ​វា​ត្រូវ​តែ​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​ទាំង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ ពួក​វា​បំពេញ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​ និង​​ចាំបាច់​ត្រូវ​មាន​​ទាំង​ពីរ​។​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ ក៏​បាន​បង្ហាញ​វី​ដេ​អូ​អំពី​ UNECE​ SEA​ ដែល​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​គណៈកម្មការ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​សម្រាប់​អឺរ៉ុប​ ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កម្មវិធី​ដែល​ផ្តល់​មូលនិធិ​ដោយ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ “Greening​ the​ Economies​ in​ the​ European​ Neighborhood”​។​ ពិធីសារ​នេះ​បង្កើត​នូវ​នីតិវិធី​ច្បាស់លាស់​ និង​តម្លាភាព​សម្រាប់​ការ​បញ្ចូល​បញ្ហា​បរិស្ថាន​ និង​សុខភាព​ទៅ​ក្នុង​ផែនការអភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ កម្មវិធី​ និង​ច្បាប់​។​ ​ផែនការ​រៀបចំ​ដែនដី​ និង​វិធីសាស្ត្រ​រួម​បញ្ចូល​តំបន់​ទេសភាព​ លោក​ សេង​ ទៀក​ នាយក​ប្រចាំ​ប្រទេស​នៃ​អង្គការ​មូលនិធិ​សកល​សម្រាប់​អភិរក្ស​ធម្មជាតិ​ បាន​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ពី​ការ​អនុវត្ត​សំខាន់​មួយ​ដែល​មានឈ្មោះ​ថា​ \"​ផែនការ​រៀបចំ​ដែនដី​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​\"​។​ លោក​បាន​គូសបញ្ជាក់​ពី​ការ​វិភាគ​ផ្អែក​លើ​សេណា​រី​យ៉ូ​ឆ្នាំ​២០៤០​ សម្រាប់​ខេត្ត​ ដោយ​បែងចែក​ជា​បី​សេណា​រី​យ៉ូ​គឺ​ ការ​អភិរក្ស​ សេដ្ឋកិច្ច​បៃតង​ និង​អាជីវកម្ម​ដូច​ធម្មតា​។​ សេណា​រី​យ៉ូ​ទី​មួយ​ \"​ការ​អភិរក្ស​\"​ អាច​រក្សា​គម្រប​ព្រៃឈើ​ក្នុង​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​រហូត​ដល់​ ៨៥​ភាគរយ​ ដោយ​ការពារ​ជា​ចម្បង​នូវ​ព្រៃឈើ​ទាំងអស់​ក្នុង​ និង​ក្រៅ​តំបន់​ការពារ​ និង​ការ​ប្រើប្រាស់​តំបន់​មិនមែន​ព្រៃឈើ​សម្រាប់​តំបន់កសិកម្ម​ និង​អភិវឌ្ឍន៍​។​ សេណា​រី​យ៉ូ​ទី​ពីរ​ \"​សេដ្ឋកិច្ច​បៃតង​\"​ ការពារ​តែព្រៃ​ឈើ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ការពារ​ ចំណែក​ព្រៃឈើ​នៅ​ខាងក្រៅ​តំបន់​ការពារ​ និង​តំបន់​មិនមែន​ព្រៃឈើ​ត្រូវ​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍​កសិកម្ម​។​ តាម​រយៈ​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ គម្រប​ព្រៃឈើ​អាច​នៅ​សល់​ ៥៣​ភាគរយ​ នៅ​ឆ្នាំ​២០៤០​។​ សេណា​រី​យ៉ូ​ចុង​ក្រោយ​ \"​អាជីវកម្ម​ដូច​ធម្មតា​\"​ នឹង​មិន​អនុវត្ត​ការ​ការពារ​ព្រៃឈើ​ទេ​ ហើយ​គម្រប​ព្រៃឈើ​អាច​នឹង​នៅ​មាន​ត្រឹមតែ​ ៣៤​ភាគរយ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ សរុប​មក​ សេណា​រី​យ៉ូ​ទី​ពីរ​គឺ​នឹង​ប្រើ​សម្រាប់​ផែនការ​ដែនដី​សម្រាប់​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ ហើយនឹង​ត្រូវ​អនុម័ត​ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ​នេះ​។​ ផែនការ​ដែនដី​គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​ ព្រោះ​វា​មាន​សក្តានុពល​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​នូវ​គោលការណ៍​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​ និង​ឧបករណ៍​សម្រាប់​ធ្វើ​សេចក្តី​សម្រេចចិត្ត​ដែល​មាន​ព័ត៌មាន​ និង​ដំណើរការ​អភិវឌ្ឍន៍​ភូមិសាស្ត្រ​ ដើម្បី​លើកកម្ពស់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ដែនដី​ប្រកបដោយ​តុល្យភាព​។​ ការ​ធ្វើ​ផែនការ​អាច​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​អនុវត្ត​តាម​ជំហាន​សំខាន់ៗ​ រួម​ទាំង​ការ​បង្កើត​វេទិកា​ពហុភាគី​ ការ​បង្កើន​ការ​យល់​ដឹង​រួម​គ្នា​ ការ​ធ្វើ​ផែនការ​សហការ​ ការ​អនុវត្ត​ ការ​ត្រួតពិនិត្យ​សម្រាប់​ការ​គ្រប់គ្រង​ការ​សម្រប​ខ្លួន​ និង​គណនេយ្យ​ភាព​ និង​ការ​រៀបចំ​បរិបទ​។​ សក្តានុពល​នៃ​ការ​រួម​បញ្ចូល​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ឥទ្ធិពល​របស់​វា​លើ​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​ ឯកឧត្តម​ ណោ​ វ៉ា​ន់​ឌី​ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ស្ថិតិ​សេដ្ឋកិច្ច​ នៃ​វិទ្យាស្ថាន​ជាតិ​ស្ថិតិ​របស់​ក្រសួងផែនការ​ និង​លោក​ សាន​ វណ្ណ​រិ​ទ្ធិ​ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ផែនការ​វិនិយោគ​ នៃ​ក្រសួងផែនការ​ បាន​លើក​ឡើង​ពី​របៀប​ដែល​ក្រសួង​កំណត់​បញ្ហា​បរិស្ថាន​ និង​ទិន្នន័យ​បរិស្ថាន​នៅ​ក្នុង​ផែនការអភិវឌ្ឍ​។​ ការ​ដាក់​បញ្ចូល​បញ្ហា​បរិស្ថាន​នៅ​ក្នុង​ផែនការអភិវឌ្ឍ​គឺជា​ដំណាក់កាល​ដំបូង​ ហើយ​ប្រទេស​ទាំងអស់​គួរតែ​ធ្វើ​វា​។​ បញ្ហា​បរិស្ថាន​គួរ​តែ​ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​នៅ​ក្នុង​ផែនការអភិវឌ្ឍ​រយៈ​​ពេល​វែង​ និង​មធ្យម​ ដូច​ជា​ ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ និង​ផែនការអភិវឌ្ឍន៍​តាម​វិស័យ​។​ គេ​សង្កេត​ឃើញ​ថា​ការ​ដាក់​បញ្ចូល​បញ្ហា​បរិស្ថាន​ក្នុង​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ (២០១៤-២០១៨)​ កន្លង​មក​មាន​តិចតួច​តែ​ប៉ុន​ណ្ណោះ​ ហើយ​បញ្ហា​នេះ​មិន​ទទួល​បានការ​យកចិត្តទុកដាក់​ខ្លាំង​នោះ​ទេ​។​ រដ្ឋាភិបាល​បាន​គិតគូរ​ និង​បន្ថែម​បញ្ហា​បរិស្ថាន​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ថ្មី​ (២០១៩-២០២៣)​។​ យ៉ាង​ណា​មិញ​ ​ជំពូក​ទី​៤​ (៤.៤២)​ នៃ​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ ​ក៏​បាន​​រំលេច​​ពី​​ ​\"ការ​​លើកកម្ពស់​ការ​រួម​បញ្ចូល​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​ធ្វើ​សេចក្តី​សម្រេចចិត្ត​ គោលនយោបាយ​ ផែនការ​ និង​ឯកសារ​ច្បាប់​ ដើម្បី​ធានា​និរន្តរភាព​នៃ​បរិស្ថាន​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​។​\"