វគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះគ្របដណ្តប់លើប្រធានបទសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិឌីជីថល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថល និងនិន្នាការឌីជីថលនៅកម្ពុជា។ លទ្ធផលមុន និងក្រោយការធ្វើតេស្តបានបង្ហាញថា ៧៣% នៃសិក្ខាកាមបានធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវចំណេះដឹងរបស់ពួកគេទាក់ទងនឹងសុវត្ថិភាពឌីជីថល និងសិទ្ធិ។
រឿងរ៉ាវស្រដៀងគ្នា
ការផ្តល់អំណាចដល់ការអប់រំ៖ ដំណើរឆ្ពោះទៅរកការលើកកម្ពស់ការឆ្លើយតបនឹងសមភាពយេនឌ័រក្នុងការបង្រៀនតាមរយៈយុទ្ធនាការសាធារណៈ
សាវង្ស ច្រឺប មានអាយុ ២៥ ឆ្នាំ មកពីគ្រួសារដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប ដែលរស់នៅក្នុងភូមិតូចមួយនៅភាគពាយព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា ខេត្តសៀមរាប បច្ចុប្បន្នកំពុងសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រនៅសកលវិទ្យាល័យមួយនៅក្នុងស្រុកកំណើតរបស់គាត់។ ច្រឺប គឺជាសមាជិកម្នាក់ក្នុងចំណោមសមាជិកពីរនាក់ទៀតនៅក្នុងគ្រួសារដែលកំពុងបន្តការសិក្សាថ្នាក់ឧត្តម។ ការមានឱកាសបានចូលរៀននៅឧត្តមសិក្សាមិនមែនជារឿងធម្មតាទេក្នុងចំណោមគ្រួសារដែលមានប្រាក់ចំណូលទាបដែលខំតស៊ូដើម្បីបញ្ចប់ការសិក្សា ដែលក្មេងស្រីភាគច្រើននឹងត្រូវបានឈប់រៀនដើម្បីជួយគ្រួសាររកប្រាក់ចំណូល។ ច្រឺប ជានារីវ័យក្មេងម្នាក់ដែលមានភាពស្វាហាប់ និងរួសរាយ។ មិនត្រឹមតែឧស្សាហ៍សិក្សាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែច្រឺបក៏បានស្ម័គ្រចិត្តក្នុងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយផងដែរ។ ក្នុងនាមជាកូនទីពីរនៅក្នុងគ្រួសារ ដើម្បីបន្តការសិក្សាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា ច្រឺបបានប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីជម្នះឧបសគ្គដែលរារាំងដោយមនុស្សជាច្រើននៅក្នុងសហគមន៍របស់ច្រឺប។ ទោះបីជាមានម្នាក់ក្នុងចំណោមបងប្អូនទាំងប្រាំនាក់ក៏ដោយ ក៏នាងប្ដេជ្ញាត្រួសត្រាយផ្លូវខ្លួនឯង និងសម្រេចក្ដីសុបិន។ ដំណើរឆ្ពោះទៅរកការក្លាយជាជើងឯកអប់រំ (Education Champion) ដែលជាអ្នកតស៊ូមតិតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដឹកនាំដោយយុវជន ដែលបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំត្រីមាសនៃបណ្តាញអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ខេត្តសៀមរាប (SEST) ដែលការពិភាក្សាផ្តោតលើបញ្ហាអប់រំ ជាពិសេសផ្តោតលើវិធីសាស្រ្តបង្រៀន។ នៅទីនេះហើយដែលភ្នែករបស់ ច្រឺប ត្រូវបានបើកនិងដឹងចំពោះគំនិតនៃការឆ្លើយតបនឹងយេនឌ័រតាមការបង្រៀន។ ច្រឺបមិនអាចជួយអ្វីបានក្រៅពីឆ្លុះបញ្ចាំងពីចំណុចខ្វះខាតដែលគាត់បានសង្កេតឃើញក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំនោះទេ។ ការឆ្លើយតបនឹងយេនឌ័រគឺខ្វះវិធីសាស្ត្របង្រៀន ហើយច្បាស់ណាស់ថាមានវិសមភាពនៅក្នុងថ្នាក់។ ច្រឺបបានឱ្យដឹងថា \"ពេលខ្ញុំរៀននៅវិទ្យាល័យ គ្រូម្នាក់បានចំអកឱ្យខ្ញុំថាធ្វើមិនបានល្អក្នុងថ្នាក់រៀន។ ខ្ញុំទទួលស្គាល់ថាខ្ញុំប្រហែលជាមិនមែនជាសិស្សរៀនដែលឆ្លាតជាងគេនោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជំនួសឱ្យការសើចចំអកឱ្យខ្ញុំនៅក្នុងថ្នាក់ គ្រូគួរតែផ្តល់ការគាំទ្រ និងការយកចិត្តទុកដាក់ពន្យល់មេរៀនរបស់គាត់បន្ថែមទៀតដល់ខ្ញុំ»។ ច្រឺបបានសង្កត់ធ្ងន់ថា \"គ្រូបង្រៀនគួរព្យាយាមស្វែងយល់ពីតម្រូវការ និងគាំទ្រសិស្សដោយមិនមានការវិនិច្ឆ័យដោយមិនគិតពីភេទ ប្រវត្តិ ពូជសាសន៍ ឬសមត្ថភាពឡើយ\"។ លើសពីនេះ នាងសង្កេតឃើញថា មិត្តរួមថ្នាក់របស់នាង ត្រូវបានគេហៅឈ្មោះមានន័យ ដោយផ្អែកលើទំនោរផ្លូវភេទ ឬអាកប្បកិរិយានៅក្នុងថ្នាក់របស់ពួកគេ។ ច្រឺប បានចូលរួមជាមួយ អង្គការភាពជាដៃគូរអប់រំនៃអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល (NEP) ជាជើងឯកអប់រំ ដោយប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ដើម្បីតស៊ូមតិសម្រាប់ការឆ្លើយតបសមភាពយេនឌ័រក្នុងការបង្រៀន និងរៀន។ ទោះបីជាប្រឈមមុខនឹងការលំបាកដំបូងដោយសារតែចំណេះដឹងនៅមានកម្រិត ខុសពីបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនក៏ដោយ ច្រឺបបានលះបង់ពេលវេលាដើម្បីរៀនពីគោលនយោបាយអប់រំ ផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត ឯកសារស្រាវជ្រាវ និងរបាយការណ៍ផ្សេងៗ។ ច្រឺបដឹងថា ដើម្បីតស៊ូមតិឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងការផ្លាស់ប្តូរ នាងចាំបាច់ត្រូវមានការយល់ដឹងខ្លាំងអំពីបញ្ហាដែលមាននៅក្នុងដៃ។ អស់រយៈពេលបីខែជាប់គ្នា ច្រឺប បានបង្កើតខ្លឹមសារយ៉ាងសកម្មនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ដោយបង្កើនការយល់ដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃការបង្រៀនដែលឆ្លើយតបនឹងសមភាពយេនឌ័រ។ ចំណង់ចំណូលចិត្ត និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ច្រឺបបាននាំឱ្យច្រឺបចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការពិភាក្សាជាមួយសមាជិកបណ្តាញអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ខេត្តសៀមរាប ក្នុងអំឡុងពេលកិច្ចប្រជុំប្រចាំត្រីមាស និងព្រឹត្តិការណ៍អប់រំផ្សេងៗទៀត។ ច្រឺប បានទទួលស្គាល់ថាបញ្ហានេះប្រហែលជាមិនទាន់ត្រូវបានដោះស្រាយពេញលេញនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ច្រឺបអសារបង់នោះទេ។ គ្រូ និងមិត្តភក្តិចាប់ផ្ដើមយកចិត្តទុកដាក់។ ពួកគេបានចូលរួមជាមួយយុទ្ធនាការប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមរបស់ច្រឺប ដោយការស្វែងយល់នូវចំណេះដឹងបន្ថែមអំពីការបង្រៀនដែលឆ្លើយតបនឹងសមភាពយេនឌ័រ។ លើសពីនេះ ច្រឺប បានរកឃើញនូវសេចក្តីរីករាយក្នុងការឆ្លុះបញ្ចាំងពីកង្វល់ជុំវិញបញ្ហានេះ។ ច្រឺមជឿថាវាមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់សិស្ស ចំពោះការរារាំងសមត្ថភាពរបស់ពួកគេក្នុងការបង្ហាញពីសក្តានុពលពេញលេញរបស់ពួកគេ។ ជាផ្នែកមួយនៃគោលបំណងចម្បងរបស់ខ្លួនក្នុងការកសាងសមត្ថភាពរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យអប់រំក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងតស៊ូមតិ សកម្មភាពចូលរួមរបស់យុវជនដែល ច្រឺប បានដឹកនាំដោយជោគជ័យត្រូវ បានដាក់បញ្ចូលនូវទស្សនៈកាន់តែច្រើនអំពីបញ្ហាទាក់ទងនឹងសុមភាពយេនឌ័រក្នុងការអប់រំ និងរបៀបដែលយុវជនអាចចាប់ផ្តើមចូលរួមក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលប៉ះពាល់ដល់ពួកគេផ្ទាល់។ ការអនុវត្តរបស់ អង្គការភាពជាដៃគូរអប់រំនៃអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល \"ការលើកកម្ពស់លទ្ធភាពទទួលបានការអប់រំប្រកបដោយគុណភាព និងបរិយាបន្នសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា តាមរយៈយុទ្ធនាការតស៊ូមតិជាសាធារណៈ\" ដោយលើកទឹកចិត្តឱ្យយុវជនដូចជា ច្រឺប ក្នុងការតស៊ូមតិសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរការអប់រំ ការលើកកម្ពស់សមភាព និងការអប់រំប្រកបដោយគុណភាពសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។ ដំណើររបស់ ច្រឺប បង្ហាញពីអំណាចនៃសំឡេងតែមួយក្នុងការផ្តួចផ្តើមការសន្ទនា និងជំរុញការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាននៅក្នុងវិស័យអប់រំ។
ការកែលម្អលទ្ធភាពទទួលបានរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានដ៏សំខាន់
ដើម្បីកែលម្អលទ្ធភាពទទួលបានការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ (NRM) និងទិន្នន័យការពារបរិស្ថានប្រកបដោយអត្ថន័យ និងអាចជឿទុកចិត្តបាន អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (អូឌីស៊ី)បានយកគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏សំខាន់មួយ ដើម្បីធានាបាននូវរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន (EIA) ។ ការផ្តល់របាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានដល់សាធារណជនគឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការធានានូវតម្លាភាព គណនេយ្យភាព និងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តដែលមានព័ត៌មាន។ វាអនុញ្ញាតឱ្យសាធារណជនយល់អំពីផលវិបាកបរិស្ថានដែលអាចកើតមាននៃគម្រោងដែលបានស្នើឡើង និងធ្វើឱ្យអ្នកសម្រេចចិត្តទទួលខុសត្រូវ។ លទ្ធភាពទទួលបានព័ត៌មាននេះរបស់សាធារណជន លើកកម្ពស់ការជជែកវែកញែកប្រកបដោយព័ត៌មាន ធានាថាសំឡេងរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ត្រូវបានឮ និងគាំទ្រដល់ការទប់ស្កាត់គម្រោងដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់បរិស្ថាន។ តម្លាភាពនេះជំរុញឱ្យមានទំនុកចិត្តក្នុងចំណោមរដ្ឋាភិបាល ឧស្សាហកម្ម និងសហគមន៍ ដែលនាំឱ្យលទ្ធផលបរិស្ថានប្រសើរឡើង។ នេះនឹងជួយអ្នកពាក់ព័ន្ធ និងសហគមន៍ក្នុងការត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តគម្រោង។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ការតស៊ូមតិសម្រាប់ការលាតត្រដាង បង្កបញ្ហាប្រឈមខ្លាំង។ ជាជំហានដំបូង អូឌីស៊ី បានរៀបចំសិក្ខាសាលាជាបន្តបន្ទាប់ស្តីពីការបង្ហាញទិន្នន័យបរិស្ថាន ជាពិសេសរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន។ សិក្ខាសាលានេះមានការចូលរួមពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល នាយកដ្ឋានវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន នៃក្រសួងបរិស្ថាន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ ក្នុងវគ្គទាំងនេះ អូឌីស៊ី បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការធ្វើឱ្យរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានជាសាធារណៈ និងលើកទឹកចិត្តឱ្យមានកិច្ចសហការគ្នាដើម្បីសម្រេចបាននូវតម្លាភាពនេះ។ បន្ថែមពីលើសិក្ខាសាលា អូឌីស៊ី បានសរសេរលិខិតផ្លូវការមួយចំនួនទៅកាន់ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម ដោយជំរុញឱ្យពួកគេបញ្ចេញរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន។ ការតស៊ូមតិនេះត្រូវបានដោះស្រាយតាមរយៈការកំណត់ផ្លូវការ និងក្រៅផ្លូវការ។ ជាជំហានដំបូង អូឌីស៊ី បានរៀបចំសិក្ខាសាលាជាបន្តបន្ទាប់ស្តីពីការបង្ហាញទិន្នន័យបរិស្ថាន ជាពិសេសរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន។ សិក្ខាសាលានេះមានការចូលរួមពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល នាយកដ្ឋានវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន នៃក្រសួងបរិស្ថាន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ ក្នុងវគ្គទាំងនេះ អូឌីស៊ី បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការធ្វើឱ្យរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានជាសាធារណៈ និងលើកទឹកចិត្តឱ្យមានកិច្ចសហការគ្នាដើម្បីសម្រេចបាននូវតម្លាភាពនេះ។ បន្ថែមពីលើសិក្ខាសាលា អូឌីស៊ី បានសរសេរលិខិតផ្លូវការមួយចំនួនទៅកាន់ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម ដោយជំរុញឱ្យពួកគេបញ្ចេញរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន។ ការតស៊ូមតិនេះត្រូវបានដោះស្រាយតាមរយៈការកំណត់ផ្លូវការ និងក្រៅផ្លូវការ។ អូឌីស៊ី បានបន្តបញ្ចុះបញ្ចូលភាគីពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗតាមរយៈការពិភាក្សា សំណើផ្លូវការ និងសិក្ខាសាលា។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាប់លាប់ទាំងនេះ គាំទ្រដោយ ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) តាមរយៈប្រព័ន្ធខេមបូឌានស៊ែស្វីច (CSS) បានត្រឡប់មកវិញនូវរបកគំហើញដ៏សំខាន់មួយ៖ គឺកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដើម្បីចែករំលែកពីរបាយការណ៍វាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានច្រើនជាង ៩០ ពីអង្គការ អភិវឌ្ឃន៍ និង ភាពជាដៃគូក្នុងសកម្មភាព (DPA)។ របាយការណ៍ទាំងនេះភាគច្រើនផ្តោតលើគម្រោងធំៗនៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម ដែលអ្នកស្រាវជ្រាវ តស៊ូមតិ អ្នកសារព័ត៌មាន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលចាប់អារម្មណ៍។
យុវជនជនជាតិដើមភាគតិចមានទំនុកចិត្តក្នុងការបង្ហាញពីខ្លួនឯង
ការចូលរួមក្នុងការពិភាក្សា និងសិក្សាអំពីបញ្ហាជួយបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់យុវជនជនជាតិដើមភាគតិច។ “ដោយសារខ្ញុំបានចូលរួមក្នុងសកម្មភាព និងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលផ្សេងៗ ឥឡូវនេះខ្ញុំកាន់តែមានទំនុកចិត្តក្នុងការបង្ហាញខ្លួនខ្ញុំ និងសហគមន៍របស់ខ្ញុំ។” លោក ម៉ុង សាមុត ជាយុវជនជនជាតិដើមភាគតិចព្រៅ អាយុ ២២ឆ្នាំ។ លោកមានស្រុកកំណើតនៅភូមិសៀងសាយ ឃុំតាវែងក្រោម ស្រុកតាវែង ខេត្តរតនគិរី។ វាគឺជាកន្លែងដែលគាត់រស់នៅជាមួយគ្រួសាររបស់គាត់។ ក្នុងនាមជាយុវជនជនជាតិដើមភាគតិច គាត់មានឱកាសតិចតួចក្នុងការសិក្សាបានជ្រៅជ្រះ។ គាត់ធ្លាប់ជាកសិករវ័យក្មេងម្នាក់ដែលមិនមានទំនុកចិត្ត ហើយក៏រវល់ជាមួយនឹងការងាររបស់គាត់ ដែលធ្វើឱ្យគាត់មិនបានដឹងពីស្ថានភាពនៅក្រៅសហគមន៍ច្រើននោះឡើយ។ ទោះយ៉ាងណា បញ្ហាដីធ្លី និងព្រៃឈើបានកើតឡើងក្នុងសហគមន៍របស់គាត់។ គាត់មានបំណងស្វែងរកជំនួយ ព្រមទាំងបង្ហាញពីកង្វល់ និងបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះជាមួយអ្នកដទៃ ដើម្បីទទួលបានការអន្តរាគមន៍ការពារ។ លោក ម៉ុង សាមុត (អាវពណ៌ក្រហម) កំពុងចូលរួមប្រជុំដើម្បីកំណត់ប្រធានបទស្តីពីការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ និងដីធ្លី ដែលរៀបចំឡើងដោយក្រុមការងារ CIPL នៅកន្លែងប្រជុំក្នុងភូមិសៀងសាយ ឃុំតាវែងក្រោម ស្រុកតាវែង ខេត្តរតនគិរី។ រហូតដល់គាត់ស្គាល់អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (អូឌីស៊ី) និងអង្គការអភិរក្សភាសាជនជាតិដើមភាគតិច គាត់មានឱកាសបានរៀន និងចូលរួមក្នុងសកម្មភាព ព្រមទាំងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលផ្សេងៗ ដូចជាវគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីការរាយការណ៍ព័ត៌មានដោយប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទដៃ ការធ្វើទស្សនីយកម្មទិន្នន័យសម្រាប់ការបង្ហាញសាច់រឿង និងកិច្ចប្រជុំផ្សេងៗទៀត។ គាត់បានរៀនពីរបៀបកំណត់បញ្ហា កែសម្រួលវីដេអូ និងចំណេះដឹងជាមូលដ្ឋានអំពីធនធានធម្មជាតិ ដីធ្លី និងព្រៃឈើ។ ទោះបីជាចំណេះដឹងរបស់គាត់មិនអាចប្រៀបធៀបទៅនឹងអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុងក៏ដោយ គាត់នៅតែមិនលះបង់ ហើយតែងតែយកចិត្តទុកដាក់លើមេរៀន និងការពិភាក្សា។ ចំណងដែលចង់បង្ហាញពីកង្វល់ និងបញ្ហាប្រឈមរបស់សហគមន៍ធ្វើឱ្យគាត់មិនដែលបោះបង់ចោលឡើយ។ គាត់ត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការចែករំលែកអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងសហគមន៍របស់គាត់ ខណៈពេលដែលប្រមូលព័ត៌មានពីអ្នកដ៏ទៃ ដើម្បីចែករំលែកជាមួយសហគមន៍របស់គាត់។ គាត់នឹងព្យាយាមបើកបង្ហាញពីវប្បធម៌ ជីវភាពរស់នៅ និងបញ្ហាសហគមន៍របស់គាត់តាមរយៈអ្វីដែលគាត់បានរៀន ប្រសិនបើគាត់មានឱកាស។