Learning Platform Close
301

ការ​ចូលរួម​របស់​សង្គម​ស៊ី​វិល​ក្នុង​កិច្ច​ពិភាក្សា​ស្តី​ពី​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ភូមិបាល​ដើម្បី​ការ​ការពារ​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​

រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​តាក់តែង​ច្បាប់​ភូមិបាល​ថ្មី​ទាំងស្រុង​ (​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​)​ ជាង​២០​ឆ្នាំ​បន្ទាប់​ពី​ការ​ប្រកាស​ឱ្យ​ប្រើ​ច្បាប់​ភូមិបាល​ឆ្នាំ​២០០១​។​ ដោយ​ទទួលស្គាល់​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការ​ចូលរួម​ពី​សង្គម​ស៊ី​វិល​ សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​ស្វែងរក​ឱកាស​ជា​ផ្លូវការ​ ដើម្បី​ពិនិត្យ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​ ហើយ​បាន​ផ្តល់​នូវ​ធាតុ​ចូល​ស្ថាបនា​ដោយ​ផ្អែក​លើ​កិច្ច​សន្ទនា​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​។​ ​នៅ​ចុង​ខែមករា​ ឆ្នាំ​២០២៤​ ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ បាន​ធ្វើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ភូមិបាល​ថ្មី​មួយ​ដែល​មាន​ចំនួន​ ៧​មាតិកា​ ១៣​ជំពូក​ និង​សរុប​ ១៩៩​មាត្រា​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​ បាន​ដាក់​លិខិតផ្លូវការ​មួយ​ទៅ​កាន់​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ ដោយ​ស្នើ​សុំ​ឱកាស​ដើម្បី​ពិនិត្យ​ និង​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​ស្ថាបនា​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​។​ ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​បាន​អនុម័ត​សំណើ​ និងផ្តល់សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​ជាមួយ​អូ​ឌី​ស៊ី​ ដោយ​ផ្តល់​រយៈពេល​រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១៦​ ខែកុម្ភៈ​ ឆ្នាំ​២០២៤​ សម្រាប់​ការ​បញ្ជូន​ធាតុ​ចូល​។​ ​កិច្ច​សន្ទនា​ដែល​លើក​ឡើង​ពី​បញ្ហា​សំខាន់ៗ​ ដូច​ជា​តម្រូវការ​ការពារ​សិទ្ធិ​សមូហភាព​ ជា​ពិសេស​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ​អូ​ឌី​ស៊ី​ បាន​រៀបចំ​កិច្ច​សន្ទនា​ចំនួន​ពីរ​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ភូមិបាល​ថ្មី​ ដោយ​លើក​ទី​មួយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣-១៤​ ខែកុម្ភៈ​ នៅ​ខេត្តសៀមរាប​ និង​មួយ​លើក​ទៀត​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៥​ ខែកុម្ភៈ​ នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។​ កិច្ច​សន្ទនា​ទាំង​ពីរ​បាន​គាំទ្រ​ដោយ​ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិ​ តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ ក្រោម​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ គម្រោង​ ALIGN​ និង​ អង្គការ​ LANDESA​។​ ក្នុង​កិច្ច​សន្ទនា​លើក​ទី​មួយ​ អ្នកជំនាញ​ច្បាប់​កម្ពុជា​បាន​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ពី​ការ​វិភាគ​លើ​មាត្រា​សំខាន់ៗ​នៃ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ភូមិបាល​ដល់​អ្នកចូលរួម​។​ បន្ទាប់​មក​ អ្នកចូលរួម​បាន​ពិភាក្សា​ និង​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​ កង្វល់​ និង​អនុសាសន៍​សម្រាប់​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​។​ ​តំណាង​មក​ពី​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​មាន​វត្តមាន​ក្នុង​កិច្ច​សន្ទនា​នេះ​បាន​លើក​ឡើង​ពី​ក្តី​ព្រួយបារម្ភ​អំពី​ពេលវេលា​កំណត់​ដែល​បាន​ផ្តល់​សម្រាប់​ធ្វើការ​ស្វែង​យល់​អំពី​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​ដែល​បាន​ស្នើ​ឡើង​ ផ្សព្វផ្សាយដល់​សហគមន៍​របស់​ពួក​គាត់​ និង​ប្រមូល​ធាតុ​ចូល​ពី​សមាជិក​សហគមន៍​មក​វិញ​។​ តំណាង​មក​ពី​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ យល់​ថា​កិច្ច​សន្ទនា​នេះ​គឺជា​កិច្ច​ប្រជុំ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ជា​ជាង​ការ​ប្រឹក្សា​យោបល់​។​ ​ជា​លទ្ធផល​ តំណាង​មក​ពី​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិន​អាច​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​របស់​ពួក​គាត់​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​បាន​ទេ​ និង​បាន​ស្នើ​សុំ​ពន្យារពេល​សម្រាប់​ដំណើរការ​ពិគ្រោះ​យោបល់​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​ដៃគូ​យល់​ពី​ការ​ឆ្លើយ​តប​ពី​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ដោយសារ​ការ​កំណត់​ពេលវេលា​សម្រាប់​ការ​បញ្ចូល​ធាតុចូលក៏​ជា​បញ្ហា​ប្រឈម​ដ៏​ធំ​មួយ​សម្រាប់​ក្រុមការងារ​អូ​ឌី​ស៊ី​ផង​ដែរ​។​ ​កិច្ច​សន្ទនា​លើក​ទី​២​ បាន​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៥​ ខែកុម្ភៈ​ នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ដើម្បី​បង្រួបបង្រួម​ធាតុ​ចូល​ និង​អនុសាសន៍​ ដែល​បាន​មក​ពី​កិច្ច​សន្ទនា​លើក​ទី​១​ នៅ​ខេត្តសៀមរាប​។​ បន្ទាប់​ពី​កិច្ច​សន្ទនា​នេះ​ អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​ដៃគូ​បាន​រៀបចំ​ និង​បញ្ជូន​ធាតុ​ចូល​ និង​អនុសាសន៍​រួម​ទៅ​កាន់​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​។​ ឯកសារ​នេះ​មាននៅ​លើ​គេហទំព័រ​របស់​អូ​ឌី​ស៊ី​ ដែល​អាច​ចូល​ប្រើ​បានជា​សាធារណៈ​។​ ឯកសារ​នេះ​បង្ហាញ​ពី​បញ្ហា​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​ ដូច​ជា​តម្រូវការ​បញ្ជាក់​ការ​ធានា​ការពារ​កម្មសិទ្ធិ​សមូហភាព​ សិទ្ធិ​ប្រើប្រាស់​ សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ផល​នៃ​ដី​ និង​សិទ្ធិ​ទាក់ទង​នឹង​ដីធ្លី​ និង​អចលនវត្ថុ​ផ្សេង​ទៀត​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​វត្ត​ពុទ្ធសាសនា​។​ ឯកសារ​ធាតុ​ចូល​ក៏​បាន​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​មានការ​ពិចារណា​បន្ថែម​ទៀត​ចំពោះ​សមភាព​យេ​ន​ឌ័​រ​ និង​ការ​ការពារ​សិទ្ធិ​របស់​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​។​ ​នៅ​ដើមខែ​មីនា​ អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​មួយ​ដែល​រៀបចំ​ទ្បើ​ង​ដោយ​ក្រុមការងារ​ច្បាប់​ភូមិបាល​នៅក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​។​ យោង​តាម​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ ធាតុ​ចូល​ជាង​ ១៥​ ពី​អូ​ឌី​ស៊ី​ ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ រួម​មាន​មតិយោបល់​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ចាត់​ថ្នាក់​នៃ​ដី​សាធារណៈ​របស់​រដ្ឋ​ និង​ដី​ឯកជន​របស់​រដ្ឋ​ ពេលវេលា​សម្រាប់​ការ​ចុះបញ្ជី​កម្មសិទ្ធិ​ដី​សហគមន៍​សម្រាប់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ការ​លើកកម្ពស់​សមធម៌​ក្នុង​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​ និង​ការ​គ្រប់គ្រង​ដីធ្លី​ ការ​បញ្ជាក់​អំពី​រយៈពេល​នៃ​បណ្តឹងតវ៉ា​ ដំណើរការ​ដាក់​ពាក្យបណ្តឹង​ និង​ព័ត៌មាន​លម្អិត​អំពី​សទ្ទានុក្រម​។​ ​អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​ដៃគូ​របស់​យើង​ចែករំលែក​ការ​ព្រួយបារម្ភ​ទាក់ទង​នឹង​ពេលវេលា​សម្រាប់​ការ​បញ្ជូន​ធាតុ​ចូល​។​ ចន្លោះ​ពេល​សម្រាប់​ការ​បកប្រែ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​ទៅ​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស​ និង​ការ​ចែករំលែក​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​ជាមួយ​អ្នកជំនាញ​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​របស់​យើង​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​ធ្វើ​កិច្ច​សន្ទនា​ផង​ដែរ​ មាន​ន័យ​ថា​ឯកសារ​ធាតុ​ចូល​មិន​បាន​គ្របដណ្តប់​លើ​ចំណុច​សំខាន់ៗ​ទាំងអស់​ឱ្យ​បាន​ហ្មត់ចត់​ តាម​ដែល​អាច​ធ្វើ​បាន​ ប្រសិនបើ​មាន​ពេលវេលា​បន្ថែម​ទៀត​សម្រាប់​ការ​បញ្ជូន​ធាតុ​ចូល​លើក​ដំបូង​។​ បន្ទាប់​ពី​ការ​បញ្ជូន​ធាតុ​ចូល​ អូ​ឌី​ស៊ី​ បាន​រៀបចំ​កិច្ច​ពិភាក្សា​ និង​កិច្ចប្រជុំ​បន្ថែម​ និង​បាន​សហការ​ជាមួយ​អង្គការ​ដៃគូ​ដើម្បី​ប្រមូល​ធាតុ​ចូល​បន្ថែម​ទៀត​។​ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១​ ខែមីនា​ ឆ្នាំ​២០២៤​ អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​រៀបចំ​កិច្ច​ពិភាក្សា​មួយ​ស្តី​ពី​សិទ្ធិ​របស់​ស្ដ្រី​ក្នុង​ភាព​ជា​ម្ចាស់​ដីធ្លី​ និង​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​។​ លើស​ពី​នេះ​ទៀត​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២​ ខែមីនា​ ឆ្នាំ​២០២៤​ អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ក្រុមការងារ​ច្បាប់​ភូមិបាល​នៃ​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ ដើម្បី​ពិភាក្សា​អំពី​ធាតុ​ចូល​នានា​ដែល​ក្រុមការងារ​បាន​ទទួល​កន្លង​មក​។​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៦​ ខែមីនា​ ឆ្នាំ​២០២៤​ អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​ចូលរួម​សិក្ខាសាលា​មួយ​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ ស្តី​ពី​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ភូមិបាល​។​ បន្ទាប់​មក​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៦​ ខែមេសា​ ឆ្នាំ​២០២៤​ អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​អង្គការ​ដៃគូ​បាន​គាំទ្រ​កិច្ចប្រជុំ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​អង្គការ​ភូមិ​ខ្ញុំ​ ស្តី​ពី​ការពិគ្រោះ​យោបល់​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ភូមិបាល​ដោយ​ផ្តោត​លើ​ដំណើរការ​ និង​បញ្ហា​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ ​យោង​តាម​មន្ត្រី​ក្រសួង​ ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​នឹង​បន្ត​ពិនិត្យ​ និង​បញ្ចូល​ធាតុ​ចូល​តាម​ភាព​សម​ស្រប​ ហើយនឹង​ចែករំលែក​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ដែល​បាន​កែសម្រួល​បន្ថែម​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​។​ ដោយ​ផ្អែក​លើ​ការ​ណែនាំ​នេះ​ អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​អង្គការ​ដៃគូ​បាន​បន្ត​ពិនិត្យ​ និង​ប្រមូល​ធាតុ​ចូល​បន្ថែម​ទៀត​សម្រាប់​វិសោធនកម្ម​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ភូមិបាល​ និង​បាន​បញ្ជូន​ធាតុ​ចូល​លើក​ទី​ពីរ​ ទៅ​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ថ្មី​ដែល​បាន​កែសម្រួល​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧​ ខែមិថុនា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែមិថុនា​ បន្ទាប់​ពី​ការ​បញ្ជូន​ធាតុ​ចូល​របស់​យើង​នៅ​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ថ្មី​ ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ បាន​ចែករំលែក​ជាមួយ​អូ​ឌី​ស៊ី​ នូវ​កំណែ​ចុង​ក្រោយ​នៃ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​សង្កេត​ឃើញ​ថា​ធាតុ​ចូល​លើក​ទី​ពីរ​របស់​យើង​ពុំ​ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ព្រាង​ចុង​ក្រោយបង្អស់​នោះ​ទេ​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​អង្គការ​ដៃគូ​មាន​បំណង​ទទួល​បាន​ឱកាស​បន្ថែម​ទៀត​សម្រាប់​ការពិគ្រោះ​យោបល់​ប្រកបដោយ​ភាព​ស្ថាបនា​ និង​ភាព​ម៉ត់ចត់​ជាមួយ​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ ដើម្បី​ពិភាក្សា​អំពី​ធាតុ​ចូល​របស់​យើង​ទៅ​តាម​ចំណុច​នីមួយៗ​។​ ​សារៈសំខាន់​នៃ​សម្ព័ន្ធភាព​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ ដើម្បី​ធានា​ឱ្យ​មាន​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​ភូមិបាល​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​បន្ន​ ដែល​ការពារ​សិទ្ធិ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទាំងអស់​ ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​គម្រោង​ ALIGN​ និង​អង្គការ​ LANDESA​ បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អូ​ឌី​ស៊ី​ចូលរួម​ក្នុង​ការពិគ្រោះ​យោបល់​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​លើ​ដំណើរការ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​ភូមិបាល​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ស្រប​ទៅ​តាម​ស្តង់ដារ​អន្តរជាតិ​ និង​គោលការណ៍​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ប្រកបដោយ​ការ​ទទួលខុសត្រូវ​ក្នុង​អភិបាលកិច្ច​ដីធ្លី​។​ តាម​រយៈ​ការ​បង្រួបបង្រួម​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ អូ​ឌី​ស៊ី​ព្យាយាម​លើកកម្ពស់​តម្លាភាព​ និង​ការ​វិនិយោគ​ប្រកបដោយ​ការ​ទទួលខុសត្រូវ​លើ​ដីធ្លី​នៅ​កម្ពុជា​។​ ធាតុ​ចូល​ដែល​បាន​ផ្តល់​ដោយ​អូ​ឌី​ស៊ី​តម្លើង​សំឡេង​របស់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ទៅ​កាន់​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ជា​កត្តា​សំខាន់​សម្រាប់​ការ​លើកកម្ពស់​ចីរភាព​ និង​បរិ​យា​បន្ន​ក្នុង​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​សម្រាប់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​គ្រប់​រូប​។​ ​ទោះបីជា​ធាតុ​ចូល​ និង​អនុសាសន៍​ទាំង​អស់ពី​អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​ដៃគូ​របស់​យើង​មិន​ត្រូវ​បាន​រួម​ប​ញ្ជូ​ល​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​ក្តី​ កិច្ចសហការ​នេះ​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​កិច្ច​ពិភាក្សា​សំខាន់ៗ​ ជា​ពិសេស​ទាក់ទង​នឹង​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​ និង​ការ​គ្រប់គ្រង​ដីធ្លី​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុម​ភាគតិច​ដូច​ជា​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ស្ត្រី​មេម៉ាយ​ និង​បុគ្គល​ស្រឡាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​។​ បន្ត​ទៅ​មុខ​ អូ​ឌី​ស៊ី​ប្តេជ្ញា​បន្ត​ធ្វើការ​ជាមួយ​អង្គការ​ដៃគូ​ និង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ ដើម្បី​ពិភាក្សា​និង​ពន្យល់​អំពី​ធាតុ​ចូល​លើក​ទី​ពីរ​របស់​យើង​ និង​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​ដែល​ច្បាស់លាស់​ និង​ពេញលេញ​បន្ថែម​ទៀត​ទៅ​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ដើម្បី​ធានា​ថា​ច្បាប់​ថ្មី​នេះ​ជម្រុញឱ្យមាន​បរិ​យា​បន្ន​ សមធម៌​ និង​ប្រសិទ្ធភាព​ដោយ​កាត់​បន្ថយ​ផល​ប៉ះពាល់​អវិជ្ជមាន​ដោយ​អ​ចេតនា​លើ​ក្រុម​ដែល​ងាយ​រង​គ្រោះ​ ដូច​ជា​ប្តី​ប្រពន្ធ​ដែល​លែងលះ​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​សហគមន៍​របស់​ពួក​គាត់​ អ្នក​ស្រឡាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​ និង​ម្ចាស់​ដី​ដែល​មិន​បាន​ចុះបញ្ជី​ និង​ការ​ជៀសវាង​ពី​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ ឬ​រដ្ឋបាល​នៃ​ការ​កាន់កាប់​ដីធ្លី​ និង​សិទ្ធិ​អចលនវត្ថុ​ដោយ​គ្មាន​សំណង​ត្រឹមត្រូវ​ និង​យុត្តិធម៌​។​

268

វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​ស្តី​ពី​ឥទ្ធិពល​នៃ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ទៅ​លើ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​

អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​រៀបចំ​វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​ស្តី​ពី​ “​ឥទ្ធិពល​នៃ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ទៅ​លើ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​”​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ ដោយ​មាន​អ្នកចូលរួម​ចំនួន​ ៤៣​នាក់​ (​ស្រី​ ១៣​នាក់​)​ ក្នុង​នោះ​រួម​មាន​ តំណាង​ក្រសួង​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​ អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ អ្នក​សារព័ត៌មាន​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​មក​ពី​ខេត្តរតនគិរី​ មណ្ឌលគិរី​ ក្រចេះ​ ពោធិ៍សាត់​ ស្ទឹង​ត្រែង​ ព្រះ​វិហារ​ និង​ខេត្តកំពង់ធំ​។​ កម្មវិធី​នេះ​រៀបចំ​ឡើង​ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ថវិកា​ពី​ ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ​ តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ ក្រោម​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ពី​មូលនិធិ​ហេ​ន​រេច​បូល​ក្នុង​គម្រោងការ​លើកកម្ពស់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​អភិបាលកិច្ច​បរិស្ថាន​កាន់តែ​មាន​តម្លាភាព​ និង​ឆ្លើយ​តប​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​នេះ​មាន​គោលបំណង​ដូច​ជា​៖១.​ ផ្តល់​ឱកាស​សម្រាប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ដើម្បី​បង្ហាញ​ពី​កង្វល់​របស់​ពួក​គេ​ទាក់ទង​នឹង​បទ​ប​ញ្ញ​ប្ប​ត្តិ​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ដែល​មាន​ស្រាប់​ និង​កំពុង​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេងៗ​។​២.​ កំណត់​យុទ្ធសាស្ត្រ​ដ៏​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​៣.​ ពិភាក្សា​អំពី​អន្តរ​កម្ម​រវាង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​លើ​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ជា​ពិសេស​ការ​ចូលរួម​របស់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​សាធារណៈជន​ឱ្យ​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​។​ អ្នក​រៀបចំ​កម្មវិធី​បាន​អញ្ជើញលោក​ អឿ​ អ៊ី​ល​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​មជ្ឈមណ្ឌល​សំរាប់​ការ​វិភាគ​បញ្ហា​អភិវឌ្ឍន៍​ និង​លោកស្រី​ យ៉ា​ យាន់​នី​ តំណាង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​មក​ពី​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ធ្វើ​ជា​វាគ្មិន​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​។​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ គឺជា​អ្នកសម្របសម្រួល​នៃ​កិច្ច​ពិភាក្សា​លើ​ប្រធានបទ​ \"​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​\"​។​ ការ​ពិភាក្សា​បាន​ចាប់ផ្តើម​ដោយ​ការ​ណែនាំ​ពី​វាគ្មិន​ក៏​ដូច​ជា​ការងារ​របស់​គាត់​ផង​ដែរ​។​ មជ្ឈមណ្ឌល​សំរាប់​ការ​វិភាគ​បញ្ហា​អភិវឌ្ឍន៍​បាន​ចែករំលែក​នូវ​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ពី​ការ​រ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​នៅ​ក្នុង​ការ​កំណត់​ព្រំប្រទល់​ដែនជម្រកសត្វព្រៃ​ព្រះ​រកា​ និង​ស្រុក​ឆែប​ ដែល​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ខេត្តព្រះវិហារ​។​ ក្រសួងបរិស្ថាន​មាន​គោលការណ៍​ណែនាំ​ច្បាស់លាស់​ និង​ចូលរួម​ជាមួយ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​ដំណើរការ​នេះ​។​ ក្រសួងបរិស្ថាន​បាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​ជាតិ​ និង​ថ្នាក់​តំបន់​ជា​ច្រើន​លើក​សម្រាប់​រយៈពេល​ពីរ​ឆ្នាំ​ដើម្បី​ធ្វើ​ផែនទី​តំបន់​នេះ​។​ នេះ​គឺជា​ផែនទី​ដំបូង​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​ ដូច្នេះ​មិន​មានការ​ព្រួយបារម្ភ​ដែល​លើក​ឡើង​ដោយ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ក្នុងអំឡុងពេល​ដំណើរការ​ធ្វើ​ផែនទី​នោះ​ទេ​។​ ការ​ព្រួយបារម្ភ​បន្ទាប់​ពី​នោះ​ គឺ​នៅ​ពេល​ដែល​ផែនទី​ត្រូវ​បាន​ចេញផ្សាយ​ តើ​នរណា​នឹង​ទទួលខុសត្រូវ​ក្នុង​ការ​បោះបង្គោល​ព្រំប្រទល់​?​ សារពើ​ភ័​ណ្ឌ​ដីធ្លី​ក៏​មាន​សារៈសំខាន់​ដែរ​ក្នុង​ការ​កំណត់​ដី​ដែល​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នីមួយៗ​កាន់កាប់​នៅ​ក្នុង​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​។​ ​សំណួរ​ត្រូវ​បាន​លើក​ឡើង​ជុំវិញ​ភាព​ខុស​គ្នា​នៃ​រយៈពេល​នៃ​ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​ប័ណ្ណ​កម្មសិទ្ធិឯកជន​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​ប្រើប្រាស់​ពាក្យ​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ផង​ដែរ​។​ តំណាង​មក​ពី​អង្គការ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​ បាន​ចែករំលែក​ពី​ក្តី​បារម្ភ​ចំពោះ​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិន​អាច​ធ្វើ​កសិកម្ម​ពនេចរ​ ឬ​កសិកម្ម​ប្រពៃណី​បាន​ លុះត្រាតែ​ដី​ទាំងនោះ​ត្រូវ​បាន​ចុះបញ្ជី​។​ នេះ​ជា​ចំណុច​សំខាន់​ប្រសិនបើ​សហគមន៍​ដាំ​ដំណាំ​ ឬ​ស្រូវ​លើ​ដី​ទាំងនោះ​។​ តំណាង​ក្រសួង​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​បាន​ឆ្លើយ​តប​ថា​ “​ប្រសិនបើ​សហគមន៍​ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ដោយ​ក្រសួង​ថា​ជា​ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ មិន​គួរ​ណា​មាន​បញ្ហា​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​ដី​នោះ​ទេ​”​។​ អ្នកតំណាង​មក​ពី​អង្គការ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​បាន​បន្ត​លើក​ឡើង​ពី​ការ​ព្រួយបារម្ភ​អំពី​ការ​មិន​ដាក់​បញ្ចូល​ពាក្យ​ \"​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​\"​ នៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចង់​រក្សា​អត្តសញ្ញាណ​របស់​ពួក​គេ​ (​ដែល​ខុស​ពី​ប្រជាជន​ផ្សេង​ទៀត​)​ ទាំង​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​បច្ចុប្បន្ន​ និង​នា​ពេល​ខាង​មុខ​។​ ទាក់ទង​នឹង​ធាតុ​ចូល​ យើង​ចង់​ឃើញ​ជំពូក​ដាច់​ដោយឡែក​មួយ​និយាយ​អំពី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ភូមិបាល​។​ ការ​ពិភាក្សា​រវាង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​គួរតែ​ធ្វើ​ឡើង​មុន​នឹង​មាន​កិច្ចប្រជុំ​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​ ដើម្បី​ចែករំលែក​កង្វល់​របស់​ពួក​គេ​នៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​។​ ការ​ពិភាក្សា​ជុំវិញ​ហេតុផល​នៃ​ការ​ពិនិត្យ​ ឬ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​គួរតែ​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ឱ្យ​ទូលំទូលាយ​។​ រដ្ឋាភិបាល​គួរតែ​បើក​កិច្ច​ពិគ្រោះ​យោបល់​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​។​ ​អ្នកតំណាង​មក​ពី​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​បាន​បញ្ជាក់​ថា​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មិន​រាប់​បញ្ចូល​ពាក្យ​ “FPIC”​ ដែល​មាន​ន័យ​ថា​ការ​យល់ព្រម​ដែល​បាន​ទទួល​ព័ត៌មាន​ជា​មុន​ និង​សេរី​។​ ច្បាប់​នេះ​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​មានការ​ចូលរួម​ពី​សាធារណជន​យ៉ាង​ពេញលេញ​លើ​គ្រប់​វិស័យ​។​ ការ​ចូលរួម​យ៉ាង​ពេញលេញ​មាន​និយម​ន័យ​ខុស​គ្នា​ពី​ FPIC​ ដែល​ពិចារណា​លើ​ការ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​ ការ​ចូលរួម​ និង​ការ​សម្រេចចិត្ត​។​ អ្នកចូលរួម​បាន​គូសបញ្ជាក់​ថា​ កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ និង​ការ​ធ្វើការ​រួម​គ្នា​ក្នុង​ចំណោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​។​ តាម​រយៈ​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​យើង​អាច​អនុវត្ត​ និង​សម្របសម្រួល​យន្តការ​ និង​ធាតុ​ចូល​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​។​ ​វេទិកា​ទទួល​បាន​សំណួរ​គួរ​ឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​មួយ​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​ទាក់ទង​នឹង​និន្នាការ​សេដ្ឋកិច្ច​ ជីវភាព​រស់នៅ​ និង​សម្ភារៈ​ប្រើប្រាស់​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ សំណួរ​នេះ​បាន​ទាញ​ចំណាប់អារម្មណ៍​ជា​ច្រើន​ពី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​ក្នុង​បន្ទប់​ប្រជុំ​ ក្នុង​ការ​ចែករំលែក​ពី​បច្ចុប្បន្នភាព​របស់​ពួក​គេ​។​ ពួក​គេ​បាន​និយាយ​ថា​ “​អ្នកខ្លះ​ទទួល​បាន​ផ្ទះ​ធំ​ និង​សម្ភារៈ​ទំនើប​ ប៉ុន្តែ​ពួក​គេ​ត្រូវ​សង​ប្រាក់​កម្ចី​ជា​រៀង​រាល់​ខែ​។​ ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្លះ​ក្រីក្រ​ ហើយ​សូ​ម្បី​តែ​ដី​តូច​សម្រាប់​ដាំ​ដំណាំ​ក៏​ពួក​គេ​មិន​មាន​ដែរ​។​ អ្វី​ដែល​យើង​មាន​ឥឡូវនេះ​មិន​អាច​ប្រៀបធៀប​នឹង​អ្វី​ដែល​យើង​បាន​បាត់បង់​នោះ​ទេ​។​ ទោះបីជា​យើង​ត្រូវ​សម្រប​ខ្លួន​ទៅ​នឹង​យុគសម័យ​ថ្មី​ក៏​ដោយ​ ក៏​យើង​មិន​ចង់​បាត់បង់​អ្វី​ដែល​យើង​ធ្លាប់​មាន​ដែរ​ ជា​ពិសេស​វប្បធម៌​របស់​យើង​។​” ​សរុប​មក​យើង​បាន​ពិភាក្សា​អំពី​ធាតុ​ចូល​ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ចំណុច​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​ រួម​ទាំង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ក្នុង​ការ​ប្រមូលផ្តុំ​ធាតុ​ចូល​ និង​ការ​ផ្តល់​ជូន​ទៅ​អ្នក​រៀបចំ​គោលនយោបាយ​ ព្រមទាំង​បង្កើត​បណ្តាញ​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​ ដែល​ជា​ករណី​សិក្សា​នៅ​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ រតនគិរី​ និង​ព្រះ​វិហារ​ និង​ការ​ប្រើប្រាស់​ពាក្យ​ពេ​ជន៍​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ផង​ដែរ​។​ ​កិច្ច​ពិភាក្សា​លើ​ប្រធានបទ​ “​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​”​ មានការ​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ពី​លោក​ ហម​ គី​ម​គង់​ នាយក​ក្រុមហ៊ុន​ អ៊ី​&​អេ​ ខន​សាល់​ធេ​ន​ លោកស្រី​ ទេព​ ទឹម​ តំណាង​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មក​ពី​ខេត្តព្រះវិហារ​ លោក​ លាង​ ប៊ុ​ន​លាភ​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​នេះ​ត្រូវ​បាន​សម្របសម្រួល​ដោយ​លោក​ លន់​ ពេជ្រ​ដា​រ៉ា​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​ភូមិ​ខ្ញុំ​។​ ​អ្នកស្រី​ ទេព​ ទឹម​ ដែល​រស់នៅ​ឃុំ​ប្រ​ម៉ោ​យ​ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ​ ខេត្តព្រះវិហារ​ មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ អ្នកស្រី​មិន​បាន​ទទួល​ការ​អញ្ជើញ​ឱ្យ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​នៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​នៃ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ក៏​ដូច​ជា​មិន​បាន​ទទួល​ដំណឹង​អំពី​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ជា​មុន​នោះ​ទេ​។​ កន្លង​មក​ គេ​គ្រាន់តែ​អញ្ជើញ​ក្រុមប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់​មក​ប្រជុំ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ អ្នកតំណាង​មក​ពី​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​ បាន​និយាយ​ថា​ ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​ ពេល​ខ្លះ​អាច​ផ្តល់​ឱកាស​ដល់​ក្រុមហ៊ុន​ក្នុង​ការ​ប្រមូលផ្តុំ​មនុស្ស​ដែល​យល់ព្រម​ និង​គាំទ្រ​លើ​គម្រោង​។​ ច្បាប់​ ឬ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​ ហើយ​គួរតែ​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា​ អ្នក​ណា​គួរ​ត្រូវ​បាន​អញ្ជើញ​ឱ្យ​ចូលរួម​តាំងពី​ការ​ចាប់ផ្តើម​គម្រោង​។​ “​នៅ​ពេល​យើង​ពិភាក្សា​អំពី​ច្បាប់​ភូមិបាល​ ក៏​គួរ​សំដៅ​ដល់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​។​ ហេតុ​អ្វី​បានជា​កិច្ច​ពិភាក្សា​នៅ​ព្រឹក​នេះ​ផ្តោត​តែ​លើ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​?”​ សំណួរ​ពី​អ្នកចូលរួម​របស់​យើង​។​ ​ពិតមែន​ហើយ​ កិច្ចការ​នេះ​គួរតែ​សំដៅលើ​មនុស្ស​គ្រប់​គ្នា​។​ ទោះជា​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ យើង​ផ្តោត​សំខាន់​ ចំពោះ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ព្រោះ​ពួក​គាត់​ជា​ក្រុម​ដែល​ងាយ​រង​គ្រោះ​ជាងគេ​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុម​ដទៃ​ទៀត​។​ ពួក​គាត់​រស់នៅ​ក្នុង​ព្រៃ​ ហើយ​មិន​មាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​ដូច​ប្រជាជន​ទូទៅ​នោះ​ទេ​។​ នៅ​ពេល​មាន​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ គេ​តែង​សម្លឹង​មើល​តំបន់​ព្រៃ​ដែល​មិនសូវ​មាន​មនុស្ស​រស់នៅ​ច្រើន​។​ ​ក្នុង​ករណី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ គម្រោង​មួយ​ចំនួន​ទើបតែ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ បន្ទាប់​ពី​គម្រោង​ បាន​ប្រតិបត្តិការ​អស់​រយៈពេល​ជា​យូរ​មក​ហើយ​។​ អ្នកចូលរួម​ឆ្ងល់​ថា​ អ្វី​ជា​ចំណុច​នៅ​ពីក្រោយ​រឿង​ទាំងនោះ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​គ្រាន់តែ​ជា​ឧបករណ៍​មួយ​សម្រាប់​វាយតម្លៃ​ផល​ប៉ះពាល់​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ មិនមែន​ជា​ច្បាប់​នោះ​ទេ​។​ ការ​អនុវត្ត​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មាន​បី​ប្រភេទ​រួម​មាន​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មុន​ កំឡុង​ពេល​ និង​ក្រោយ​ការ​អនុវត្ត​គម្រោង​។​ ក្រុមហ៊ុន​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​តាំងពី​យូរណាស់​មក​ហើយ​ ដែល​ពេល​នោះ​មិន​មាន​តម្រូវ​ឱ្យធ្វើ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ដោយសារ​តែ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មិន​ទាន់​មាននៅ​ឡើយ​នៅ​ពេល​នោះ​។​ អាស្រ័យ​ហេតុនេះ​បានជា​ក្រសួងបរិស្ថាន​ពិនិត្យ​ និង​ស្នើ​ឱ្យ​ពួក​គេ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ថ្មី​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​ត្រូវ​តែ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ មុន​នឹង​អនុវត្ត​គម្រោង​ដោយ​ផ្អែក​លើ​គោលការណ៍​ណែនាំ​របស់​ក្រសួង​។​ ​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ គឺ​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ស្វែងរក​ និង​ទទួល​បាន​ណាស់​។​ តើ​យើង​អាច​ទទួល​បាន​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​យ៉ាងដូចម្តេច​?​ ជា​ទូទៅ​ នៅ​ពេល​ដែល​របាយការណ៍​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ ម្ចាស់​គម្រោង​ និង​ក្រសួងបរិស្ថាន​ ត្រូវ​បោះត្រា​លើ​ទំព័រ​នីមួយៗ​នៃ​របាយការណ៍​។​ កាលពីមុន​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ត្រូវ​តែ​រៀបចំ​របាយការណ៍​ចំនួន​ ១២​ច្បាប់​ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​តម្រូវ​ឱ្យ​រៀបចំ​តែ​ ៦​ច្បាប់​ប៉ុណ្ណោះ​ ដែល​ក្នុង​នោះ​ត្រូវ​រក្សា​ទុក​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ (១​ច្បាប់​)​ ម្ចាស់​គម្រោង​ (១​ច្បាប់​)​ ចំណែកឯ​របាយការណ៍​នៅ​សល់​នឹង​រក្សា​ទុក​ដោយ​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ត្រូវ​រក្សា​ទុក​របាយការណ៍​នៅ​កន្លែង​ដែល​មាន​សុវត្ថិភាព​រយៈពេល​ ៣​ ឬ​ ៥​ឆ្នាំ​ដោយ​ផ្អែក​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ ហើយ​ពួក​គេ​មិន​អាច​ចែករំលែក​របាយការណ៍​ដោយ​គ្មាន​ការ​អនុញ្ញាត​ពី​ម្ចាស់​គម្រោង​នោះ​ទេ​។​ របាយការណ៍​អាច​ស្នើ​សុំ​ជា​ផ្លូវការ​ពី​ក្រសួងបរិស្ថាន​។​ វាគ្មិន​របស់​យើង​ក៏​បាន​ស្នើ​ឱ្យ​សហគមន៍​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​រក្សា​ទុក​នូវ​ឯកសារ​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ដែល​គេ​បាន​ផ្តល់​ឱ្យ​ក្នុងអំឡុងពេល​ប្រជុំ​ជា​សាធារណៈ​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​ និង​ខ្លឹមសារ​នៃ​ឯកសារ​ដែល​បាន​ផ្តល់​ជូន​នឹង​មិន​ខុស​គ្នា​ច្រើន​ពី​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ដែល​បាន​អនុម័ត​នោះ​ទេ​។​ លើស​ពី​នេះ​ទៅ​ទៀត​ ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​គួរតែ​ផ្តោត​លើ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ ដើម្បី​ឱ្យ​ពួក​គេ​អាច​យល់​អំពី​ដំណើរការ​ ក៏​ដូច​ជា​ខ្លឹមសារ​នៃ​របាយការណ៍​ផង​ដែរ​។​

742

កិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាយោបល់ស្តីពីជនជាតិដើមភាគតិច

នៅថ្ងៃទី០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ បានរៀបចំ “កិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាយោបល់ស្តីពីជនជាតិដើមភាគតិច” ជាមួយអង្គការដៃគូររួមមាន អង្គការអភិរក្សភាសាជនជាតិដើមភាគតិច អង្គការភូមិខ្ញុំ អង្គការដើម្បីជីវភាព និងព្រៃឈើ និងសមាគមយុវជនជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា ព្រមទាំងអង្គការសុខភាពគ្រួសារអន្តរជាតិ ដើម្បីកំណត់បញ្ហាប្រឈម សកម្មភាព ក៏ដូចជាពិភាក្សាអំពីតួនាទីរបស់ក្រុមប្រឹក្សា និងការដាក់បញ្ចូលសមាជិកថ្មី។ គម្រោងនេះត្រូវបានគាំទ្រមូលនិធិដោយទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) តាមរយៈអង្គការសុខភាពគ្រួសារអន្តរជាតិ (FHI 360) ក្រោមមូលនិធិសម្រាប់ចង្កោមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ពីគម្រោងគាំទ្រអង្គការសង្គមស៊ីវិល (CSS)។

527

កិច្ចប្រជុំ​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​លើក​ទី​២

​កិច្ចប្រជុំ​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​លើក​ទី​២​ បាន​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២២​ ស្ថិត​នៅ​ការិយាល័យ​អង្គការ​សុខភាព​អន្តរជាតិ​ដែល​មាន​អ្នកចូលរួម​ប្រមាណ​ ២៥​នាក់​ (​ស្រី​ ៦​នាក់​)​។​ កិច្ចប្រជុំ​នេះ​បាន​ប្រមូលផ្តុំ​នូវ​អ្នកចូលរួម​ដែល​មក​ពី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ អង្គការ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ ក្រុម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ និង​អ្នកតំណាង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​មក​ពី​ខេត្តព្រះវិហារ​ រតនគិរី​ និង​មណ្ឌលគិរី​។​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​នេះ​ឡើង​ដោយ​មានការ​គាំទ្រ​មូលនិធិ​ពី​ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិ​ តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​អនុវត្ត​គម្រោង​នេះ​ដោយ​មានការ​សហការ​ជាមួយ​សមាជិក​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ចំនួន​ ៣​ គឺ​ ខេ​ម​បូ​ចា​ អង្គការ​អភិរក្ស​ភាសា​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​អេកូ​យុវ​ទូត​។​ គម្រោង​នេះ​មាន​គោលបំណង​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​កាន់តែ​មាន​និរន្តរភាព​ ដោយ​ឆ្លុះ​ប​ញ្ចាំង​តម្រូវការ​ និង​កង្វល់​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ដំបូង​របស់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣​ ខែកញ្ញា​ ឆ្នាំ​២០២២​ ដែល​មានការ​ចូលរួម​ពី​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​ដៃគូរ​ពាក់ព័ន្ធ​ដើម្បី​កសាង​បណ្តាញ​ រៀនសូត្រ​ពី​គ្នា​ គូស​ផែនទី​យុទ្ធសាស្ត្រ​សំខាន់ៗ​ និង​បោះ​ជំហាន​លើ​សកម្មភាព​បន្ថែម​ទៀត​លើ​ការ​តស៊ូ​មតិ​ស្តី​ពី​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​នៅ​កម្ពុជា​។​ នៅ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​លើក​នេះ​ យើង​នឹង​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​នៃ​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​ជា​ប្រធានបទ​ដ៏​មាន​សារៈសំខាន់​ និង​ចាប់អារម្មណ៍​យ៉ាង​ខ្លាំង​ពី​សំណាក់​ដៃគូរ​ពាក់ព័ន្ធ​។​ កិច្ចប្រជុំ​នេះ​មាន​គោលបំណង​ដូច​ជា​៖ បង្កើត​បរិយាកាស​សម្រាប់​បណ្តាញ​ដើម្បី​រៀនសូត្រ​ និង​ចែករំលែក​ បង្ហាញ​បច្ចុប្បន្នភាព​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ លើកទឹកចិត្ត​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ចូលរួម​សហការ​ជាមួយ​គ្នា​។​ តំណាង​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ និង​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​បាន​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​ថ្មីៗ​ស្តី​ពី​ ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចំនួន​ ១៥២​ បាន​ចុះបញ្ជី​ជា​នីតិបុគ្គល​ជាមួយ​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ ខណៈ​ដែល​សហគមន៍​ចំនួន​ ៩៤​ បាន​ស្នើ​សុំ​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ពី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​។​ ដោយឡែក​ សហគមន៍​ប្រមាណ​ ២៦​ បាន​ផ្អាក​ក្នុង​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ដោយសារ​បញ្ហា​ប្រឈម​ និង​ឧបសគ្គ​ផ្សេងៗ​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មួយ​ចំនួន​ប្រហែលជា​ចង់បាន​កម្មសិទ្ធិ​ដី​ឯកជន​ដែល​អាច​លក់​ ឬ​ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​ទទួល​កម្ចី​ពី​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​បាន​។​ ក្នុង​ករណី​ខ្លះ​ទៀត​ ដី​ដែល​បាន​ស្នើ​សុំ​ត្រួតស៊ីគ្នា​ជាមួយ​តំបន់ការពារធម្មជាតិ​ និង​គម្រប​ព្រៃឈើ​ឆ្នាំ​២០០២​ ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ក្រសួងបរិស្ថាន​ និង​ក្រសួងកសិកម្ម​ រុក្ខា​ប្រមាញ់​ និង​នេសាទ​។​ បច្ចុប្បន្ន​ សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចំនួន​ ៣៨​ ក្នុង​ខេត្ត​ចំនួន​បួន​បាន​ទទួល​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​ស្មើនឹង​ផ្ទៃដី​សរុប​ប្រមាណ​ ៣៩.៣៤២​ហិ​កតា​ ដែល​ស្ថិត​នៅ​ខេត្តស្ទឹងត្រែង​ចំនួន​ ២​ សហគមន៍​ ខេត្តក្រចេះ​ចំនួន​ ៤​ សហគមន៍​ ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ចំនួន​ ៧​ សហគមន៍​ និង​ខេត្តរតនគិរី​ចំនួន​ ២៥​ សហគមន៍​។​ សហគមន៍​ចំនួន​ពីរ​ទៀត​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​នៅ​ខែមករា​ឆ្នាំ​២០២៣​ នេះ​។​ ​កិច្ចប្រជុំ​នេះ​ក៏​បាន​ពិភាក្សា​អំពី​បញ្ហា​ប្រឈម​នៃ​ការ​ធ្វើ​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ផង​ដែរ​។​ អ្នកចូលរួម​ទាំងអស់​មានឱកាស​សួរនាំ​ក្រសួង​ និង​សុំ​យោបល់​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ដី​សហគមន៍​របស់​ខ្លួន​។​ ដំណើរការ​នៃ​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មាន​ភាព​ស្មុគស្មាញ​ និង​ចំណាយពេល​ច្រើន​។​ ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ជួនកាល​មិន​អាច​ចេញ​បាន​ទេ​ ហើយ​ត្រូវ​ផ្អាក​ដោយសារ​បញ្ហា​ប្រឈម​ជា​ច្រើន​។​ សហគមន៍​តែងតែ​ជួប​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​បើសិនជា​គ្មាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​អង្គការ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​នោះ​ទេ​ ព្រោះ​កម្រិត​នៃ​ចំណេះដឹង​របស់​ពួក​គាត់​អំពី​ភាសា​ខ្មែរ​ ច្បាប់​ និង​នីតិវិធី​នៃ​ការ​ចុះបញ្ជី​នៅ​មាន​កម្រិត​នៅឡើយ​។​ ​ក្នុង​ករណី​ខ្លះ​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិន​បាន​យល់​ដឹង​អំពី​អត្ថប្រយោជន៍​នៃ​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នោះ​ទេ​។​ សមាជិក​សហគមន៍​មួយ​ចំនួន​អាច​មើលឃើញ​អត្ថប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួន​ហើយ​ចង់​ដកខ្លួន​ចេញពី​ប័ណ្ណ​កម្ម​សិទ្ធ​ដី​សមូហភាព​។​ វា​មាន​ន័យ​ថា​ពួក​គេ​ចង់បាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​ឯកជន​របស់​ខ្លួន​។​ ពេល​ខ្លះ​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​មិន​មានការ​ជំរុញ​ និង​សហការ​ជាមួយ​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ទាក់ទង​នឹង​នីតិវិធី​នៃ​ការ​ធ្វើ​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​ ទោះបីជា​ក្រសួង​កំពុង​ព្យាយាម​ព​ន្លឿ​ន​ការ​ចុះបញ្ជី​ដី​សមូហភាព​ក៏​ដោយ​។​ ក្នុង​ករណី​ជា​ច្រើន​ សហគមន៍​បដិសេធ​មិន​ទទួលយក​ដី​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​មាន​ឆន្ទៈ​ផ្តល់​ឱ្យ​នោះ​ឡើយ​។​ ​បន្ទាប់​ពី​កិច្ច​ពិភាក្សា​ដែល​មានការ​ចូលរួម​ សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ត្រូវ​បាន​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ចងក្រង​ឯកសារ​អំពី​បញ្ហា​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ហើយ​រាយការណ៍​ជូន​ក្រុមការងារ​ចំពោះ​កិច្ច​។​ អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​នឹង​បន្ត​ធ្វើ​ជា​អ្នក​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ចង្កោមអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រចាំត្រីមាស​ជាមួយ​សមាជិក​ និង​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ដើម្បី​ចែករំលែក​មេរៀន​ ព័ត៌មាន​ និង​បញ្ហា​អាទិភាព​លើ​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​ បរិស្ថាន​ ព្រៃឈើ​ ដីធ្លី​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​

490

អភិបាលកិច្ច​ដីធ្លី​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​

អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ ក្រោម​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ដែល​គាំទ្រ​មូលនិធិ​ដោយ​ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ (USAID)​ តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ (FHI 360) ​បាន​គាំទ្រ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចូលរួម​ក្នុង​សន្និសីទ​ស្តី​ពី​អភិបាលកិច្ច​ដីធ្លី​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​ដែល​បាន​រៀបចំ​ដោយ​វេទិកា​នៃ​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ស្តី​ពី​កម្ពុជា​ នៅ​ខេត្តរតនគិរី​ នា​ថ្ងៃ​ទី​១២-១៣​ ខែតុលា​ ឆ្នាំ​២០២២​។​ សន្និសីទ​នេះ​មាន​គោលបំណង​ចូលរួម​ជាមួយ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ដើម្បី​ជំរុញ​ច្បាប់​ និង​គោលនយោបាយ​ទាក់ទង​នឹង​ដីធ្លី​ រួម​ទាំង​ធនធានធម្មជាតិ​ និង​ពង្រឹង​ការ​អនុវត្ត​គោលនយោបាយ​ ច្បាប់​ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ដែល​សំដៅ​ការ​លើកកម្ពស់​អភិបាលកិច្ច​ដីធ្លី​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​ ដោយ​ផ្តោត​លើ​ការ​ដោះស្រាយ​ផល​ប៉ះពាល់​សង្គម​ និង​ការ​ការពារ​ធនធានធម្មជាតិ​ និង​បរិស្ថាន​ ព្រមទាំង​ជីវភាព​រស់នៅ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​របស់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​។​ ​កម្មវិធី​នៃ​សន្និសីទ​នេះ​បែងចែក​ជា​ពីរ​ដំណាក់កាល​ ដោយ​ដំបូង​គឺ​មានការ​ចាប់ផ្ដើម​ប្រមូល​មតិយោបល់​ពី​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ជាង​មួយ​រយ​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ សហគមន៍​តំបន់​ការពារ​ សហគមន៍​ព្រៃឈើ​ និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុងស្រុក​។​ ធាតុ​ចូល​ដែល​ទទួល​បាន​គឺ​ត្រូវ​បាន​យក​មក​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​កិច្ច​ពិភាក្សា​ជាមួយ​តំណាង​ខេត្តរតនគិរី​ ស្ទឹង​ត្រែង​ ក្រចេះ​ ព្រះ​វិហារ​ មណ្ឌលគិរី​ និង​កំពង់ធំ​ ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ មន្ទីរ​កសិកម្ម​ រុក្ខា​ប្រមាញ់​ និង​នេសាទ​ មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ មន្ទីរ​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​ មន្ទីរ​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​ មន្ទីរ​រ៉ែ​ និង​ថាមពល​ និង​វិស័យ​ឯកជន​។​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​មាន​អ្នកចូលរួម​សរុប​ចំនួន​ ២៥០​នាក់​ (​ស្រី​ ៦០​នាក់​)​។​ អភិបាលកិច្ច​ដីធ្លី​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​ ក្នុង​ខេត្តរតនគិរី​ ​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ក្នុង​ខេត្ត​ត្រូវ​បាន​ផ្តល់​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​ ២៧​ ក្នុង​នោះ​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​ ១០​ បាន​កែតម្រូវ​កិច្ចសន្យា​ និង​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​ ០៦​ កំពុងធ្វើការ​កែសម្រួល​ ហើយ​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​ ១១​ ផ្សេង​ទៀត​មិន​ទាន់​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​កិច្ចសន្យា​នៅឡើយ​ទេ​។​ តំបន់​អាជីវកម្ម​គឺ​មាន​ទំហំ​ ៨៣.៧៨៥​ហិ​កតា​ ដែល​មាន​ផ្ទៃដី​វិនិយោគ​សរុប​ ១៨១.៨៩៦​ហិ​កតា​។​ ផ្ទៃដី​ដែល​ត្រូវ​បាន​ឈូស​ឆាយ​មាន​ចំនួន​ ៥៦.៧០២​ហិ​កតា​ និង​ផ្ទៃដី​ដាំ​ដុះ​មាន​ចំនួន​ ៥១.០៦៧​ហិ​កតា​។​ ​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចំនួន​ ៧៥​ ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ដោយ​ក្រសួង​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​ ខណៈ​ដែល​សហគមន៍​ចំនួន​ ៨៥​ ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ជា​នីតិបុគ្គល​ដោយ​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​។​ ទោះ​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ មាន​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចំនួន​ ២៤​ ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​ទទួល​បាន​ប័ណ្ណ​កម្ម​សិទ្ធ​ដីធ្លី​សហគមន៍​ពី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ និង​សំណង់​។​ ការ​ចុះបញ្ជី​ដីធ្លី​ជា​ប្រព័ន្ធ​សម្រេច​បាន​ ១៥.៦៩១​ប័ណ្ណ​ ដែល​ស្មើនឹង​ ១០.៧៤១​គ្រួសារ​។​ ភូមិ​ចំនួន​ពីរ​បាន​បញ្ចប់​ការ​ប្រកាស​ជា​សាធារណៈ​ ខណៈ​ភូមិ​មួយ​ផ្សេង​ទៀត​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណើរការ​។​ ការ​ប្រកាស​ជា​សាធារណៈ​ចំនួន​ពីរ​ដង​ស្តី​ពី​ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សហគមន៍​ត្រូវ​បាន​បញ្ចប់​ហើយ​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​មានការ​បែងចែក​ឡើង​វិញ​សម្រាប់​សហគមន៍​ចំនួន​បី​។​ សហគមន៍​ការពារ​មាន​ចំនួន​ ១១​ និង​សហគមន៍​ព្រៃឈើ​ចំនួន​ ៣៦​ ដែល​ក្នុង​នោះ​មាន​ ២២​សហគមន៍​ ត្រូវ​បាន​ចុះបញ្ជី​នៅ​ក្រសួងកសិកម្ម​ រុក្ខា​ប្រមាញ់​ និង​នេសាទ​។​ សហគមន៍​នេសាទ​មាន​ចំនួន​ ១៤​ ហើយ​សុទ្ធតែ​ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ខណៈ​ដែល​មាន​សហគមន៍​ថ្មី​ចំនួន​ ២​ កំពុង​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​។​ ការ​ទទួលស្គាល់​ និង​ការ​ការពារ​សិទ្ធិ​កាន់កាប់​ដីធ្លី​តាម​ទំនៀមទម្លាប់​ ​សហគមន៍​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​បាន​កំណត់​បញ្ហា​ប្រឈម​សំខាន់ៗ​ក្នុង​ការ​ទទួលស្គាល់​ និង​ការ​ការពារ​សិទ្ធិ​កាន់កាប់​ដីធ្លី​តាម​ទំនៀមទម្លាប់​។​ ដី​ដែល​បាន​ទទួល​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ ឬ​កំពុង​ដំណើរការ​មិន​ទាន់​មាន​ធានា​សុវត្ថិភាព​នៅឡើយ​ ខណៈ​ដែល​ដំណើរការ​មាន​ភាព​ស្មុគស្មាញ​ ត្រូវ​ចំណាយ​ពេលវេលា​ និង​លុយកាក់​ជាដើម​។​ ការ​ធ្វើ​អនុ​ប​យោគ​ដី​ដែល​បាន​អនុម័ត​មិន​ត្រូវ​គ្នា​ទៅ​នឹង​ការ​អនុវត្ត​ជាក់ស្តែង​ ហើយ​ពេល​ខ្លះ​ត្រួត​លើ​គ្នា​ជាមួយ​តំបន់​ការពារ​ ពីព្រោះ​តំបន់​គ្រប់គ្រង​មិន​ត្រូវ​បាន​បែងចែក​ច្បាស់លាស់​។​ ទោះបីជា​ដី​ទាំងនេះ​ត្រូវ​បាន​ចុះបញ្ជី​ក៏​ដោយ​ ក៏​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​តែ​ប្រឈម​នឹង​ការ​រំលោភ​យក​ដី​ និង​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​។​ យោង​ទៅ​តាម​សហគមន៍​ ការ​បង្ក្រាប​បទល្មើស​ព្រៃឈើ​នៅ​មាន​កម្រិត​ និង​គ្មាន​ប្រសិទ្ធភាព​។​ សមត្ថភាព​ និង​ចំណេះដឹង​របស់​គណៈកម្មាធិការ​សហគមន៍​នៅ​មាន​កម្រិត​ ហើយ​ចាំបាច់​ត្រូវ​ពង្រីក​ចំណេះដឹង​ពួក​គេ​ទៅ​លើ​ផ្នែក​ច្បាប់​ និង​បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង​ ខណៈ​ដែល​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​សហគមន៍​ និង​ការ​អភិរក្ស​ធនធានធម្មជាតិ​ត្រូវ​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​។​ ​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ​ សហគមន៍​ចង់​ឃើញ​ការ​សហការ​គ្នា​រវាង​សហគមន៍​ និង​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ឱ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធិ​ភាព​ ដើម្បី​ពង្រឹង​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ ដោយ​មានការ​គាំទ្រ​ពី​រដ្ឋបាល​ស្រុក​ និង​ខេត្ត​។​ បណ្តាញ​សហគមន៍​ព្រៃឈើ​គួរតែ​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ពី​ថ្នាក់​ជាតិ​រហូត​ដល់​ថ្នាក់​ឃុំ​។​ ដំណើរការ​នៃ​ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សហគមន៍​គួរតែ​ត្រូវ​បាន​កែ​លម្អ​ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​គួរតែ​ផ្តល់​ថវិកា​ប្រចាំឆ្នាំ​សម្រាប់​សហគមន៍​នីមួយៗ​ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​ដីធ្លី​ និង​ព្រៃឈើ​ រួម​ទាំង​ជួយ​លើកកម្ពស់​កម្រិតជីវភាព​របស់​ពួក​គេ​ផង​ដែរ​។​ ថវិកា​អាច​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ជា​ប្រាក់​កម្ចី​សហគមន៍​សម្រាប់​សមាជិក​នីមួយៗ​។​ ទោះបី​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ លទ្ធផល​នៃ​សំណើ​ទាំងនេះ​នៅ​មិន​អាច​បញ្ជាក់​បាន​ទេ​។​

441

ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ស្វែងរក​ជំនួយ​ និង​ការ​គាំទ្រ​ដោយ​ផ្ទាល់​ពី​គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នៅ​​​ទិវា​អន្តរជាតិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ពិភពលោក​ឆ្នាំ​ ២០២២

​អង្គការសហប្រជាជាតិ​បាន​កំណត់​ឆ្នាំ​២០២២​ ជា​ទិវា​អន្តរជាតិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ពិភពលោក​ក្នុង​ប្រធានបទ​ “​តួនាទី​របស់​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ក្នុង​ការ​អភិរក្ស​ និង​ផ្ទេរ​ចំណេះដឹង​ប្រពៃណី​”​។​ ប្រធានបទ​នេះ​បាន​ទទួលស្គាល់​ថា​ស្ត្រី​មាន​តួនាទី​យ៉ាង​សំខាន់​នៅ​ក្នុង​ការ​បន្តវេន​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​រស់នៅ​របស់​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​រស់នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ប្រមាណ​ ២៥០.០០០​ ទៅ​ ៤០០.០០០​ នាក់​ (​ស្ត្រី​ ៥១​ ភាគរយ​)​ ស្មើនឹង​ ២​ ទៅ​ ៣​ ភាគរយ​នៃ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​។​ ក្រសួង​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​បាន​ទទួលស្គាល់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ប្រមាណ​ ១៥៥​ សហគមន៍​នៅ​ទូ​ទាំង​ប្រទេស​។​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ០៩​ ខែសីហា​ ឆ្នាំ​២០២២​ សម្ព័ន្ធ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​ សហ​គម​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​ សមាគម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​ អង្គការ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​ អង្គការ​សមាគម​ខ្មែរលើ​ខេត្តរតនគិរី​ អង្គការ​ថែរក្សា​ភាសា​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ អង្គការ​លើក​ស្ទួយ​វប្បធម៌​កួយ​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍​កសិកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​ សមាជិក​សកម្ម​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​ MIPN​ សហការ​ជាមួយ​ក្លាហាន​ អង្គការ​នារី​ដើម្បី​សន្តិភាព​ AIPP​ និង​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ ដោយ​មានការ​គាំទ្រ​ពី​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ស្តី​ពី​សិទ្ធ​មនុស្ស​ VOICE​ Diakonia​ ទីភ្នាក់ងារ​អន្តរជាតិ​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ​ និង​អង្គការ​សុខភាព​អន្តរជាតិ​ បាន​ប្រារព្ធ​ទិវា​អន្តរជាតិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​លើក​ទី​ ១៨​។​ អ្នកចូលរួម​សរុប​មាន​ប្រមាណ​ ១៣៨​ នាក់​ ក្នុង​នោះ​មាន​ស្ត្រី​ចំនួន​ ៩០​ នាក់​។​ ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​បាន​បើក​កម្មវិធី​ដោយ​បាន​បួងសួង​​តាម​​ប្រពៃណី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ក៏​ដូច​ជា​ដាក់​បង្ហាញ​នូវ​សម្ភារៈ​ប្រពៃណី​ សម្លៀក​បំពាក់​ និង​បន្លែ​ផ្លែ​ឈើ​ផង​ដែរ​។​ ពិធី​នេះ​មានការ​រាំ​របាំ​ និង​ច្រៀង​ចម្រៀង​ប្រពៃណី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ​។​ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​មិន​ត្រឹមតែ​ជា​ការ​រំលឹក​ដល់​ទិវា​អន្តរជាតិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ពិភពលោក​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ព្រមទាំង​បង្ហាញ​នូវ​វប្បធម៌​និង​ជំនឿ​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ផង​ដែរ​។​ ​តួនាទី​របស់​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ក្នុង​ការ​អភិរក្ស​ និង​ផ្ទេរ​ចំណេះដឹង​ប្រពៃណី​ បើ​និយាយ​ពី​វប្បធម៌​ និង​ទំនៀមទម្លាប់​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មាន​ទំនាក់ទំនង​ខ្លាំង​ជាមួយ​ធនធានធម្មជាតិ​ ហើយ​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មានចំណេះ​ដឹង​អំពី​ដីធ្លី​ និង​ការ​អភិរក្ស​ធនធានធម្មជាតិ​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ធ្វើការ​បួងសួង​និង​គោរព​ដល់​ព្រលឹង​អារក្សព្រៃ​ភ្នំ​។​ ស្ត្រី​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​ត្រូវ​តែ​ផ្ទេរ​ចំណេះដឹង​របស់​ពួក​គេ​ទៅ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ជំនាន់​ក្រោយ​ក្នុង​ការ​ទទួលស្គាល់​ និង​ថែរក្សា​ការពារ​ព្រៃឈើ​។​ ពួក​គេ​យល់​ថា​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ត្រូវ​តែ​មាន​ព្រៃឈើ​នៅ​ក្នុងភូមិ​ ហើយ​ព្រៃឈើ​ទាំងនោះ​គួរតែ​ត្រូវ​បាន​ថែរក្សា​ដើម្បី​រក្សា​សន្តិសុខ​ស្បៀង​​​ ក៏​ដូច​ជា​ជំនឿ​លើ​ដួង​ព្រលឹង​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​បង្រៀន​មនុស្ស​ជំនាន់​ក្រោយ​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ព្រៃឈើ​។​ បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ ជីវភាព​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិន​ដូច​មុន​ទេ​។​ ប្រសិនបើ​យុវជន​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិន​ចូលរួម​ជាមួយ​មនុស្ស​ចាស់​ទេ​ ដី​ ព្រៃឈើ​ វប្បធម៌​ ជីវភាព​ និង​ភាសា​របស់​ពួក​គេ​នឹង​បាត់បង់​កាន់តែ​ច្រើន​ពី​មួយ​ជំនាន់​ទៅ​មួយ​ជំនាន់​។​ កសិកម្ម​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិនមែន​ជា​កសិកម្ម​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ដូច​មនុស្ស​មួយ​ចំនួន​បាន​លើក​ឡើង​ថា​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កាប់​ព្រៃ​ដើម្បី​ធ្វើ​កសិកម្ម​។​ ការ​បាត់បង់​ព្រៃឈើ​មិនមែន​ជា​កំហុស​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ទេ​ តែ​វា​កើតឡើង​ដោយសារ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ដែល​ឈូស​ឆាយដី​ទៅ​វិញ​នោះ​ទេ​។​ សហគមន៍​បាន​ធ្វើ​កសិកម្ម​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​មក​ហើយ​ ប៉ុន្តែ​មិន​មានការ​បាត់បង់​ព្រៃឈើ​អ្វី​​ជា​ធំដុំ​នោះ​ឡើយ​។​ បញ្ហា​ប្រឈម​របស់​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ក្នុង​ការ​ការពារ​ដីធ្លី​ និង​ព្រៃឈើ​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​បាន​បង្ហាញ​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​ពួក​គេ​ក្នុង​ការ​ការពារ​ដីធ្លី​ និង​ព្រៃឈើ​របស់​ពួក​គេ​។​ ពួក​គេ​គិត​ថា​ នេះ​ជា​កាតព្វកិច្ច​របស់​ពួក​គេ​ក្នុង​ការ​ការពារ​ព្រៃឈើ​សម្រាប់​ជីវិត​របស់​ពួក​គេ​ និង​មនុស្ស​ជំនាន់​ក្រោយ​ ដែល​ពួក​គេ​ស្រឡាញ់​ចេញពី​បេះដូង​។​ វា​មិន​ត្រឹមតែ​សម្រាប់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ប៉ុន្តែ​ក៏​សម្រាប់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ទាំងអស់​ផង​ដែរ​។​ អ្នក​ដែល​ឈរ​នៅ​ជួរ​មុខ​ក្នុង​ការ​ការពារ​ដីធ្លី​ និង​ព្រៃឈើ​ភាគច្រើន​គឺជា​ស្ត្រី​ ពីព្រោះ​ភាគច្រើន​នៃ​បុរស​ធ្វើ​តែ​ការងារ​ជាក់លាក់​របស់​ពួក​គេ​នោះ​ទេ​។​ ទោះបីជា​មាន​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ អង្គការ​សហគមន៍​ និង​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​គាំទ្រ​ពួក​គេ​ក៏​ដោយ​ ក៏​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​តែ​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ការ​លំបាក​ និង​បញ្ហា​មួយ​ចំនួន​។​ គ្រួសារ​របស់​ពួក​គេ​មិន​លើកទឹកចិត្ត​ ឬ​គាំទ្រ​ពួក​គេ​ឱ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​សកម្មភាព​ទាំងនោះ​ឡើយ​ ដោយសារ​គ្រួសារ​របស់​ពួក​គេ​យល់​ថា​ ពួក​គេ​អាច​ជួប​ប្រទះ​បញ្ហា​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​វិនិយោគ​ និង​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ពួក​គេ​ ឬ​គ្រួសារ​ទាំងមូល​។​ នៅ​ពេល​មាន​វិវាទ​ដីធ្លី​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​ សហគមន៍​អាច​នឹង​ត្រូវ​បាន​ធ្វើបាប​ និង​ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយនឹង​តុលាការ​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​អះអាង​ថា​ ពួក​គេ​ទទួល​បាន​ដំណោះស្រាយ​ ឬ​ការ​សម្រេចចិត្ត​ពី​តុលាការ​យ៉ាង​អយុត្តិធម៌​។​ ឧទាហរណ៍​ ពួក​គេ​អាច​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាប់ខ្លួន​ដាក់​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​ ដោយសារ​តែ​ពួក​គេ​ធ្វើស្រែ​ចម្ការលើ​ដី​របស់​ពួក​គេ​ ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ប្រគល់​ដី​នោះ​ទៅ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​វិនិយោគ​ដោយ​គ្មាន​ការ​យល់ព្រម​ពី​ពួក​គេ​។​ អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​មិន​បាន​ចាត់វិធានការ​ ឬ​រក​ដំណោះស្រាយ​ជូន​ពួក​គេ​នោះ​ទេ​ ហើយ​អាជ្ញាធរ​នៅ​តែ​រក្សា​ភាព​ស្ញៀ​ម​ស្ងាត់​។​ ដូច្នេះ​ សហគមន៍​គ្មាន​ជម្រើស​អ្វី​ឡើយ​ក្រោយ​ពី​ធ្វើការ​បួងសួង​ដល់​ព្រលឹង​រក្សា​ព្រៃ​ភ្នំ​របស់​ពួក​គេ​។​ សេចក្តីថ្លែងការណ៍​រួម​របស់​សម្ព័ន្ធ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​ ស្ត្រី​មាន​តួនាទី​យ៉ាង​សំខាន់​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ការ​ដឹកនាំ​ ការ​គ្រប់គ្រង​ និង​ការ​ការពារ​អត្តសញ្ញាណ​វប្បធម៌​ ប្រពៃណី​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​សម្រាប់​ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ដែល​នាំមុខ​គេ​លើ​ការ​ការពារ​ដីធ្លី​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​ ជា​រឿយៗ​ទទួល​រង​ការ​គំរាមកំហែង​ពី​សង្គម​ ការ​រើសអើង​ និង​ការ​អនុវត្ត​ផ្លូវច្បាប់​អយុត្តិធម៌​ ដែល​អាច​បណ្តាល​ឱ្យ​មានការ​ប្តឹងផ្តល់​ ការ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ ការ​បំបែក​គ្រួសារ​ ភាព​ក្រីក្រ​ កង្វះ​សន្តិសុខ​ផ្ទាល់ខ្លួន​ និង​ការ​រឹត​បន្តឹង​ផ្នែក​ច្បាប់​ ឬ​ហាមឃាត់​លើ​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​ជាដើម​។​ សម្ព័ន្ធ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ក្នុង​នាម​ជា​តំណាង​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ទាំងអស់​ អំពាវនាវ​ឱ្យ​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ទាំងអស់​បន្ត​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​ពួក​គេ​ដើម្បី​ពង្រឹងសមត្ថភាព​ បណ្តាញ​ និង​សំឡេង​របស់​ពួក​គេ​នៅ​​គ្រប់​​និន្នាការ​ និង​យន្តការ​ទាំងអស់​ ដើម្បី​ធានា​ឱ្យ​មានការ​ចូលរួម​ពេញលេញ​ ដឹកនាំ​ ថែរក្សា​ ផ្ទេរ​ចំណេះដឹង​ប្រពៃណី​ និង​អភិវឌ្ឍ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ប្រកបដោយ​និរន្ត​ភាព​ស្រប​តាម​សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ស្តី​ពី​សិទ្ធិ​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ សម្ព័ន្ធ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ក៏​ស្វែងរក​ជំនួយ​ និង​ការ​គាំទ្រ​ដោយ​ផ្ទាល់​ពី​អង្គការ​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ រដ្ឋាភិបាល​ និង​តុលាការ​សម្រាប់​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ផង​ដែរ​។​ ជាមួយ​គ្នា​នេះ​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ជំរុញ​ឱ្យ​ក្រសួងយុត្តិធម៌​ និង​ចៅក្រម​ពង្រឹង​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ និង​ទទួលស្គាល់​សិទ្ធិ​ផ្លូវច្បាប់​ ដែល​ការពារ​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ធានា​ថា​ ពួក​គេ​ក្នុង​នាម​ជា​ជន​រង​គ្រោះ​ទទួល​បានការ​កាត់ក្តី​ដោយ​យុត្តិធម៌​។​