នៅថ្ងៃទី០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ បានរៀបចំ “កិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាយោបល់ស្តីពីជនជាតិដើមភាគតិច” ជាមួយអង្គការដៃគូររួមមាន អង្គការអភិរក្សភាសាជនជាតិដើមភាគតិច អង្គការភូមិខ្ញុំ អង្គការដើម្បីជីវភាព និងព្រៃឈើ និងសមាគមយុវជនជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា ព្រមទាំងអង្គការសុខភាពគ្រួសារអន្តរជាតិ ដើម្បីកំណត់បញ្ហាប្រឈម សកម្មភាព ក៏ដូចជាពិភាក្សាអំពីតួនាទីរបស់ក្រុមប្រឹក្សា និងការដាក់បញ្ចូលសមាជិកថ្មី។
គម្រោងនេះត្រូវបានគាំទ្រមូលនិធិដោយទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) តាមរយៈអង្គការសុខភាពគ្រួសារអន្តរជាតិ (FHI 360) ក្រោមមូលនិធិសម្រាប់ចង្កោមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ពីគម្រោងគាំទ្រអង្គការសង្គមស៊ីវិល (CSS)។
រឿងរ៉ាវផ្សេងទៀត
ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចស្វែងរកជំនួយ និងការគាំទ្រដោយផ្ទាល់ពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធនៅទិវាអន្តរជាតិជនជាតិដើមភាគតិចពិភពលោកឆ្នាំ ២០២២
អង្គការសហប្រជាជាតិបានកំណត់ឆ្នាំ២០២២ ជាទិវាអន្តរជាតិជនជាតិដើមភាគតិចពិភពលោកក្នុងប្រធានបទ “តួនាទីរបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងការអភិរក្ស និងផ្ទេរចំណេះដឹងប្រពៃណី”។ ប្រធានបទនេះបានទទួលស្គាល់ថាស្ត្រីមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការបន្តវេន ក៏ដូចជាការរស់នៅរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។ ជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅប្រទេសកម្ពុជាមានប្រមាណ ២៥០.០០០ ទៅ ៤០០.០០០ នាក់ (ស្ត្រី ៥១ ភាគរយ) ស្មើនឹង ២ ទៅ ៣ ភាគរយនៃប្រជាជនកម្ពុជា។ ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទបានទទួលស្គាល់ជនជាតិដើមភាគតិចប្រមាណ ១៥៥ សហគមន៍នៅទូទាំងប្រទេស។ នៅថ្ងៃទី ០៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ សម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា សហគមស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា សមាគមជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា អង្គការជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា អង្គការសមាគមខ្មែរលើខេត្តរតនគិរី អង្គការថែរក្សាភាសាជនជាតិដើមភាគតិច អង្គការលើកស្ទួយវប្បធម៌កួយ ជនជាតិដើមភាគតិចដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មនៅកម្ពុជា សមាជិកសកម្មសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច និង MIPN សហការជាមួយក្លាហាន អង្គការនារីដើម្បីសន្តិភាព AIPP និងអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ ដោយមានការគាំទ្រពីអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធមនុស្ស VOICE Diakonia ទីភ្នាក់ងារអន្តរជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ និងអង្គការសុខភាពអន្តរជាតិ បានប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិជនជាតិដើមភាគតិចលើកទី ១៨។ អ្នកចូលរួមសរុបមានប្រមាណ ១៣៨ នាក់ ក្នុងនោះមានស្ត្រីចំនួន ៩០ នាក់។ ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចបានបើកកម្មវិធីដោយបានបួងសួងតាមប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិច ក៏ដូចជាដាក់បង្ហាញនូវសម្ភារៈប្រពៃណី សម្លៀកបំពាក់ និងបន្លែផ្លែឈើផងដែរ។ ពិធីនេះមានការរាំរបាំ និងច្រៀងចម្រៀងប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចកួយ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះមិនត្រឹមតែជាការរំលឹកដល់ទិវាអន្តរជាតិជនជាតិដើមភាគតិចពិភពលោកប៉ុណ្ណោះទេ ព្រមទាំងបង្ហាញនូវវប្បធម៌និងជំនឿរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចផងដែរ។ តួនាទីរបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងការអភិរក្ស និងផ្ទេរចំណេះដឹងប្រពៃណី បើនិយាយពីវប្បធម៌ និងទំនៀមទម្លាប់ ជនជាតិដើមភាគតិចមានទំនាក់ទំនងខ្លាំងជាមួយធនធានធម្មជាតិ ហើយស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចមានចំណេះដឹងអំពីដីធ្លី និងការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ។ ជនជាតិដើមភាគតិចធ្វើការបួងសួងនិងគោរពដល់ព្រលឹងអារក្សព្រៃភ្នំ។ ស្ត្រីនៅក្នុងសហគមន៍ត្រូវតែផ្ទេរចំណេះដឹងរបស់ពួកគេទៅជនជាតិដើមភាគតិចជំនាន់ក្រោយក្នុងការទទួលស្គាល់ និងថែរក្សាការពារព្រៃឈើ។ ពួកគេយល់ថាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចត្រូវតែមានព្រៃឈើនៅក្នុងភូមិ ហើយព្រៃឈើទាំងនោះគួរតែត្រូវបានថែរក្សាដើម្បីរក្សាសន្តិសុខស្បៀង ក៏ដូចជាជំនឿលើដួងព្រលឹង។ ជនជាតិដើមភាគតិចបង្រៀនមនុស្សជំនាន់ក្រោយអំពីសារៈសំខាន់នៃព្រៃឈើ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ជីវភាពរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចមិនដូចមុនទេ។ ប្រសិនបើយុវជនជនជាតិដើមភាគតិចមិនចូលរួមជាមួយមនុស្សចាស់ទេ ដី ព្រៃឈើ វប្បធម៌ ជីវភាព និងភាសារបស់ពួកគេនឹងបាត់បង់កាន់តែច្រើនពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់។ កសិកម្មរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចមិនមែនជាកសិកម្មបំផ្លាញព្រៃឈើដូចមនុស្សមួយចំនួនបានលើកឡើងថា ជនជាតិដើមភាគតិចកាប់ព្រៃដើម្បីធ្វើកសិកម្ម។ ការបាត់បង់ព្រៃឈើមិនមែនជាកំហុសរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចទេ តែវាកើតឡើងដោយសារគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ដែលឈូសឆាយដីទៅវិញនោះទេ។ សហគមន៍បានធ្វើកសិកម្មជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែមិនមានការបាត់បង់ព្រៃឈើអ្វីជាធំដុំនោះឡើយ។ បញ្ហាប្រឈមរបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងការការពារដីធ្លី និងព្រៃឈើ ជនជាតិដើមភាគតិចបានបង្ហាញការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេក្នុងការការពារដីធ្លី និងព្រៃឈើរបស់ពួកគេ។ ពួកគេគិតថា នេះជាកាតព្វកិច្ចរបស់ពួកគេក្នុងការការពារព្រៃឈើសម្រាប់ជីវិតរបស់ពួកគេ និងមនុស្សជំនាន់ក្រោយ ដែលពួកគេស្រឡាញ់ចេញពីបេះដូង។ វាមិនត្រឹមតែសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិចប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ផងដែរ។ អ្នកដែលឈរនៅជួរមុខក្នុងការការពារដីធ្លី និងព្រៃឈើភាគច្រើនគឺជាស្ត្រី ពីព្រោះភាគច្រើននៃបុរសធ្វើតែការងារជាក់លាក់របស់ពួកគេនោះទេ។ ទោះបីជាមានអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល អង្គការសហគមន៍ និងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចគាំទ្រពួកគេក៏ដោយ ក៏ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចនៅតែប្រឈមមុខនឹងការលំបាក និងបញ្ហាមួយចំនួន។ គ្រួសាររបស់ពួកគេមិនលើកទឹកចិត្ត ឬគាំទ្រពួកគេឱ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពទាំងនោះឡើយ ដោយសារគ្រួសាររបស់ពួកគេយល់ថា ពួកគេអាចជួបប្រទះបញ្ហាជាមួយក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ និងរដ្ឋាភិបាលដែលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ពួកគេ ឬគ្រួសារទាំងមូល។ នៅពេលមានវិវាទដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុន សហគមន៍អាចនឹងត្រូវបានធ្វើបាប និងពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងតុលាការ។ ជនជាតិដើមភាគតិចអះអាងថា ពួកគេទទួលបានដំណោះស្រាយ ឬការសម្រេចចិត្តពីតុលាការយ៉ាងអយុត្តិធម៌។ ឧទាហរណ៍ ពួកគេអាចត្រូវបានគេចាប់ខ្លួនដាក់ក្នុងពន្ធនាគារ ដោយសារតែពួកគេធ្វើស្រែចម្ការលើដីរបស់ពួកគេ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានប្រគល់ដីនោះទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនវិនិយោគដោយគ្មានការយល់ព្រមពីពួកគេ។ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមិនបានចាត់វិធានការ ឬរកដំណោះស្រាយជូនពួកគេនោះទេ ហើយអាជ្ញាធរនៅតែរក្សាភាពស្ញៀមស្ងាត់។ ដូច្នេះ សហគមន៍គ្មានជម្រើសអ្វីឡើយក្រោយពីធ្វើការបួងសួងដល់ព្រលឹងរក្សាព្រៃភ្នំរបស់ពួកគេ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់សម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា ស្ត្រីមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងសង្គមជនជាតិដើមភាគតិច ការដឹកនាំ ការគ្រប់គ្រង និងការការពារអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ ប្រពៃណី និងធនធានធម្មជាតិសម្រាប់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច និងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។ ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច ដែលនាំមុខគេលើការការពារដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ ជារឿយៗទទួលរងការគំរាមកំហែងពីសង្គម ការរើសអើង និងការអនុវត្តផ្លូវច្បាប់អយុត្តិធម៌ ដែលអាចបណ្តាលឱ្យមានការប្តឹងផ្តល់ ការជាប់ពន្ធនាគារ ការបំបែកគ្រួសារ ភាពក្រីក្រ កង្វះសន្តិសុខផ្ទាល់ខ្លួន និងការរឹតបន្តឹងផ្នែកច្បាប់ ឬហាមឃាត់លើសិទ្ធិដីធ្លីជាដើម។ សម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិច ក្នុងនាមជាតំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចទាំងអស់ អំពាវនាវឱ្យស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចទាំងអស់បន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាព បណ្តាញ និងសំឡេងរបស់ពួកគេនៅគ្រប់និន្នាការ និងយន្តការទាំងអស់ ដើម្បីធានាឱ្យមានការចូលរួមពេញលេញ ដឹកនាំ ថែរក្សា ផ្ទេរចំណេះដឹងប្រពៃណី និងអភិវឌ្ឍជនជាតិដើមភាគតិចប្រកបដោយនិរន្តភាពស្របតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច។ សម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិចក៏ស្វែងរកជំនួយ និងការគាំទ្រដោយផ្ទាល់ពីអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ រដ្ឋាភិបាល និងតុលាការសម្រាប់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចផងដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ ជនជាតិដើមភាគតិច ជំរុញឱ្យក្រសួងយុត្តិធម៌ និងចៅក្រមពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ និងទទួលស្គាល់សិទ្ធិផ្លូវច្បាប់ ដែលការពារសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិចធានាថា ពួកគេក្នុងនាមជាជនរងគ្រោះទទួលបានការកាត់ក្តីដោយយុត្តិធម៌។
វគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពី “ការធ្វើទស្សនីយកម្មទិន្នន័យសម្រាប់ការបង្ហាញសាច់រឿង”
អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (អូឌីស៊ី) បានរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយស្តីពី “ការធ្វើទស្សនីយកម្មទិន្នន័យសម្រាប់ការបង្ហាញសាច់រឿង” នៅថ្ងៃទី២០-២១ និង ២៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ដោយមានអ្នកចូលរួមសរុបចំនួន ២៤នាក់ រួមមានអ្នកសារព័ត៌មាន ពលរដ្ឋអ្នកសារព័ត៌មាន យុវជនជនជាតិដើមភាគតិចដែលធ្វើការលើសារព័ត៌មាន និស្សិតផ្នែកសារព័ត៌មាន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល។ ជនពិការ និងអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នាត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យចូលរួម។ វគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះចែកចេញជាពីរផ្នែក។ ដំណាក់កាលដំបូងគឺការបណ្តុះបណ្តាលតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរយៈពេលពីរថ្ងៃ ដែលរួមបញ្ចូលមេរៀន និងលំហាត់។ ដំណាក់កាលទីពីរគឺជាវគ្គបណ្តុះបណ្តាលដោយផ្ទាល់រយៈពេលមួយថ្ងៃ ដែលផ្តោតលើការរំលឹកមេរៀនឡើងវិញ និងលំហាត់បញ្ចប់វគ្គ។ វគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះត្រូវបានផ្តល់មូលនិធិដោយដោយទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) តាមរយៈអង្គការសុខភាពគ្រួសារអន្តរជាតិ (FHI 360) ក្រោមមូលនិធិសម្រាប់ចង្កោមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ពីគម្រោងគាំទ្រអង្គការសង្គមស៊ីវិល (CSS)។ ថ្ងៃទី១៖ ការសិក្សាស្វែងយល់អំពីទិន្នន័យ មុនចាប់ផ្តើមនៃវគ្គបណ្តុះបណ្តាល តំណាងអង្គការអូឌីស៊ីបានធ្វើសុន្ទរកថាស្វាគមន៍អំពីគម្រោង និងការណែនាំដើម្បីជួយអ្នកចូលរួមឱ្យស្គាល់គ្នាទៅវិញទៅមក។ បន្ទាប់ពីនោះ អ្នកចូលរួមបានធ្វើតេស្តមុនវគ្គបណ្តុះបណ្តាលដើម្បីវាយតម្លៃសមត្ថភាពរបស់ពួកគេ មុនពេលកម្មវិធីចាប់ផ្តើម។ លោក វង្ស ពិសិដ្ឋ ដែលជាគ្រូបង្គោលបានចាប់ផ្តើមមេរៀនស្តីពីការយល់ដឹងអំពីទិន្នន័យ ដើម្បីផ្តល់នូវការយល់ដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃទិន្នន័យ ប្រភេទផ្សេងគ្នានៃទិន្នន័យ និងព័ត៌មាន និងតម្លាភាពនៃទិន្នន័យបើកទូលាយ។ បន្ទាប់ពីអ្នកគ្រប់គ្នាយល់ច្បាស់អំពីទិន្នន័យ លោកក៏បានបង្ហាញពីរបៀបស្វែងរកទិន្នន័យដោយប្រើប្រាស់ឃ្លាំងទិន្នន័យ (Data Portal) និង Google advanced search។ បន្ទាប់មក អ្នកចូលរួមត្រូវធ្វើលំហាត់ដើម្បីស្វែងរកទិន្នន័យតាមតម្រូវការរបស់ពួកគេជាទម្រង់ PDF ក៏ដូចជាទិន្នន័យធនធានធម្មជាតិផ្សេងទៀតនៅលើឃ្លាំងទិន្នន័យរបស់អង្គការអូឌីស៊ី។ លោក បាន ច័ន្ទផល្លា ដែលលោកគ្រូបង្គោលម្នាក់ទៀត បានបង្ហាញនូវមេរៀនបន្ទាប់ស្តីពីស្តង់ដារទិន្នន័យ ដែលសង្កត់ធ្ងន់លើស្តង់ដារទិន្នន័យ និងរបៀបរៀបចំទិន្នន័យសម្រាប់ធ្វើទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ។ លោកគ្រូបានណែនាំពីការបង្កើត spreadsheet ថ្មី ការបន្ថែមសន្លឹក ការបង្កើតច្បាប់ចម្លង ជួរឈរ និងជួរដេកថ្មី ការបញ្ចូលគំនូសតាង តម្រង់ និងការបង្កើតតារាង pivot នៅលើ Google Sheets ក៏ដូចជាការដាក់បញ្ជូលនូវឯកសារក្នុងទម្រង់ CSV ទៅក្នុង spreadsheet និង Microsoft Excel ។ គ្រូបណ្តុះបណ្តាលក៏បានបង្ហាញពីការសម្អាតទិន្នន័យដែលជាផ្នែកសំខាន់នៃការវិភាគទិន្នន័យ។ មេរៀននេះពន្យល់ពីមូលហេតុដែលយើងត្រូវការសម្អាតទិន្នន័យ ហើយណែនាំដល់សិក្ខាកាមក្នុងការប្រើវិធីសាស្ត្រសម្អាតទិន្នន័យ ដើម្បីធ្វើឱ្យវាអាចយល់បានដោយមានការណែនាំផ្នែកបច្ចេកទេសដូចជា កាត់ដកឃ្លា ដកស្ទួន ធ្វើទ្រង់ទ្រាយអត្ថបទ បំបែកជួរឈរ សុពលភាពទិន្នន័យ និងការស្វែងរក និងការជំនួស។ ថ្ងៃទី២៖ ការធ្វើទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ នៅថ្ងៃទីពីរនៃការបណ្តុះបណ្តាល លោកគ្រូបង្គោលបានចំណាយពេលពីរបីនាទីដើម្បីរំលឹកមេរៀនថ្ងៃមុន មុនពេលបន្តជាមួយនឹងរបៀបវារៈរបស់ លោក សំអាន ម៉ារឌី ស្តីពីគោលការណ៍នៃទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ។ លោកនឹងណែនាំថាតើអ្វីដែលជំរុញយើងឱ្យបង្កើតទស្សនីយកម្ម អ្វីដែលជាទស្សនីយកម្ម របៀបបង្ហាញសាច់រឿងដោយប្រើប្រាស់ទិន្នន័យ របៀបជ្រើសរើសក្រាហ្វនិងប្រភេទគំរូសតាងឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ បន្ទាប់មក លោក វង្ស ពិសិដ្ឋ បានបង្ហាញនូវកម្មវិធី Flourish ដល់សិក្ខាកាមទាំងអស់។ បន្ទាប់ពីនោះ សិក្ខាកាមធ្វើការលើលំហាត់អនុវត្តជាក្រុម ដើម្បីបង្កើតតារាង និងក្រាហ្វដោយប្រើប្រាស់ Flourish ។ អ្នកគ្រប់គ្នាបានធ្វើតេស្តក្រោយវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនៅថ្ងៃទីពីរ ហើយទន្ទឹងរង់ចាំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលដោយផ្ទាល់នៅថ្ងៃទីបី។ ថ្ងៃទី៣៖ ការអនុវត្តដោយផ្ទាល់ របៀបវារៈសម្រាប់ថ្ងៃចុងក្រោយនៃការបណ្តុះបណ្តាល គ្របដណ្តប់លើការរំលឹកមេរៀន។ គ្រប់គ្នាបានចូលរួមវគ្គបណ្តុះបណ្តាលដោយផ្ទាល់ និងបន្តមេរៀនស្តីពីការធ្វើទស្សនីយកម្មទិន្នន័យដោយប្រើប្រាស់ Flourish ។ អ្នកចូលរួមបានចាប់ផ្តើមរៀនពីរបៀបបង្កើតគំនូសតាងផែនទីចេញពីទិន្នន័យភូមិសាស្ត្រ និងរបៀបបញ្ចូលទស្សនីយកម្មទិន្នន័យទាំងនោះទៅក្នុងសាច់រឿង។ បន្ទាប់មក អ្នកចូលរួមមានឱកាសក្នុងការអនុវត្តដោយផ្ទាល់ និងបំពេញលំហាត់ដោយបង្កើតការនិទានរឿងដោយប្រើប្រាស់ទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ។ ជាចុងក្រោយ អ្នកចូលរួមទាំងអស់ធ្វើការវាយតម្លៃវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមុននឹងសុន្ទរកថាបិទកម្មវិធី និងផ្តល់វិញ្ញាបនបត្របញ្ចប់វគ្គបណ្តុះបណ្តាល។
វគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពី “សន្តិសុខសាយប័រ”
នៅថ្ងៃទី០៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (អូឌីស៊ី) បានរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមួយស្តីពីសន្តិសុខសាយប័រសម្រាប់សមាជិកចង្ហោមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងបណ្តាញរបស់ពួកគេ។ វគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះមានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់សមាជិកចង្ហោមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ពីសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត ក៏ដូចជាសុវត្ថិភាពឌីជីថល រួមទាំងការគ្រប់គ្រងពាក្យសម្ងាត់ ការរុករកលើអ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយសុវត្ថិភាព សុវត្ថិភាពអ៊ីម៉ែល និងសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទដៃ។ យើងក៏បានផ្តល់ឱ្យសិក្ខាកាមនូវជំនាញសំខាន់ៗមួយចំនួន ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាក់ទងនឹងការវាយប្រហារតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងការការពារទិន្នន័យ និងគណនីផ្ទាល់ខ្លួនផងដែរ។ វគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះមានសិក្ខាកាមចូលរួមចំនួន ៣២នាក់ (ស្រី ១២នាក់) ដែលមកពីសមាគមអាដហុក អង្គការភាពជាដៃគូរអប់រំនៃអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល សមាជិកអេកូយុវទូត អង្គការ Epic Arts អង្គការសម្ព័ន្ធភាពការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អង្គការ SVC មជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារនិងសិទ្ធិមនុស្ស ក្រុមក្តីស្រលាញ់គឺចម្រុះ និងបណ្តាញសមាជិកមួយផ្សេងទៀត។ ជាដំបូងសិក្ខាកាមទាំងអស់តម្រូវឱ្យធ្វើតេស្តមុនវគ្គបណ្តុះបណ្តាលដើម្បីវាស់ស្ទង់សមត្ថភាព។ បន្ទាប់មក លោក ង៉ែត ម៉ូសេ អ្នកបណ្តុះបណ្តាល និងអ្នកប្រឹក្សាផ្នែកសន្តិសុខលើប្រព័ន្ធឌីជីថល និងសុវត្ថិភាពលើបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត បានស្នើឱ្យសិក្ខាកាមគ្រប់រូបណែនាំឈ្មោះ តួនាទី ស្ថាប័ន និងការរំពឹងទុកចំពោះវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ដើម្បីស្វែងយល់ពីសាវតា និងតម្រូវការរបស់ពួកគេ។ លោកបានចាប់ផ្តើមមេរៀនស្តីពី “ការគ្រប់គ្រងពាក្យសម្ងាត់” ដោយបង្ហាញពីទិដ្ឋភាពទូទៅនៃពាក្យសម្ងាត់ ការបង្កើតពាក្យសម្ងាត់រឹងមាំ និងការគ្រប់គ្រងពាក្យសម្ងាត់។ សំណួរជាច្រើនត្រូវបានពិភាក្សាជុំវិញប្រធានបទជាមួយនឹងឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង។ បន្ទាប់មកលោកបានបន្តទៅមេរៀនមួយទៀតស្តីពី “ការរុករកលើអ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយសុវត្ថិភាព” ដោយលោកបានបង្ហាញពីប្រភេទនៃការគំរាមកំហែង និងរបៀបធ្វើការរុករកលើអ៊ីនធឺណិតដោយសុវត្ថិភាព និងបណ្តាញឯកជននិម្មិតលើអ៊ីនធឺណិត។ សុវត្ថិភាពអ៊ីម៉ែល និងសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទដៃ ក៏មានសារៈសំខាន់ផងដែរសម្រាប់សិក្ខាកាមទាំងអស់។ វាគ្មិនបានបង្ហាញពីវិធីការពារទូរស័ព្ទដៃ និងអ៊ីម៉ែលយ៉ាងក្បោះក្បាយ។ បន្ទាប់មក វគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះបញ្ចប់ដោយការសង្ខេបមេរៀន និងការធ្វើតេស្តក្រោយវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ដើម្បីវាយតម្លៃការយល់ដឹងរបស់សិក្ខាកាមនីមួយៗ។ ការវាយតម្លៃពីវគ្គបណ្តុះបណ្តាលត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីប្រមូលមតិកែលម្អបន្ថែមលើការបណ្តុះបណ្តាលនាពេលអនាគតផងដែរ។ សិក្ខាកាមម្នាក់ក្នុងចំណោមសិក្ខាកាមរបស់យើងគឺ សេង សុខជាតិ សមាជិកនៃក្រុមក្តីស្រលាញ់គឺចម្រុះ មានចំណាប់អារម្មណ៍ “ខ្ញុំគិតថាវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាជួយឱ្យយើងចេះការពារឯកជនភាពរបស់យើងពីជនខិលខូចតាមអនឡាញបាន។ អ្នកដែលកំពុងតែប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម អ៊ីនធឺណែត ឬកម្មវិធីអនឡាញផ្សេងៗទៀត គួរតែចូលរួមវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះទាំងអស់គ្នា។” វគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីសន្តិសុខសាយប័របានធ្វើឡើងក្រោមគម្រោង Learning Platform (LP) ដែលបានផ្តល់មូលនិធិដោយទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ តាមរយៈអង្គការសុខភាពគ្រួសារអន្តរជាតិដែលជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងគាំទ្រអង្គការសង្គមស៊ីវិល។