Learning Platform Close
640

លើកកម្ពស់​ការ​យល់​ដឹង​របស់​សហគមន៍​លើ​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​

​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែកក្កដា​ ឆ្នាំ​២០២៤​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ សហការ​ជាមួយ​អង្គការ​ភូមិ​ខ្ញុំ​ បាន​រៀបចំ​សិក្ខា​សាល​បណ្តុះបណ្តាល​មួយ​ស្តី​ពី​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ក្រោម​គម្រោង​ “​ការ​លើកកម្ពស់​អភិបាលកិច្ច​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​តាម​រយៈ​វិធីសាស្ត្រ​ដែល​ជំរុញ​ដោយ​ទិន្នន័យ​”​ នៅ​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​។​ សិក្ខាសាលា​នេះ​មាន​គោលបំណង​លើកកម្ពស់​ការ​យល់​ដឹង​របស់​សហគមន៍​ និង​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ទាក់ទង​នឹង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ជំរុញ​ការ​សម្រេចចិត្ត​ផ្អែក​លើ​ទិន្នន័យ​និង​ព័ត៌មាន​ និង​ការ​ចូលរួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​អភិបាលកិច្ច​បរិស្ថាន​។​ សិក្ខាសាលា​នេះ​មាន​អ្នកចូលរួម​សរុប​ចំនួន​ ៦០​ នាក់​ រួម​មាន​តំណាង​ពី​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ នៃ​ក្រសួងបរិស្ថាន​ រដ្ឋបាល​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ មន្ទីរ​រៀបចំ​ដែនដី​ នគរូបនីយកម្ម​ សំណង់​ និង​សុរិយោដី​ អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ និង​សមាជិក​សហគមន៍​។​ ទោះបីជា​មានការ​បង្ហាញ​អំពី​លក្ខណៈ​បច្ចេកទេស​នៃ​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ក៏​ដោយ​ សិក្ខាសាលា​បណ្តុះបណ្តាល​នេះ​ក៏​បាន​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​សារៈសំខាន់​នៃ​ការ​ចូលរួម​របស់​សហគមន៍​នៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ផង​ដែរ​។​ សុន្ទរកថា​ស្វាគមន៍​ដោយ​លោក​ ធី​ ទ្រី​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ បាន​បើក​កម្មវិធី​ដោយ​លើក​ឡើង​ពី​ភាព​ប្រទាក់ក្រឡា​គ្នា​រវាង​សិក្ខាសាលា​នេះ​ជាមួយនឹង​ក្រម​បរិស្ថាន​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​ ដែល​កំណត់​អំពី​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​។​ លោក​បាន​លើក​ឡើង​ពី​តួនាទី​សំខាន់​នៃ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព​ និង​លើកទឹកចិត្ត​អ្នកចូលរួម​ទាំងអស់​ឱ្យ​ចូលរួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​កិច្ច​ពិភាក្សា​ សួរ​សំណួរ​ដើម្បី​បង្កើន​ការ​យល់​ដឹង​ និង​បង្ហាញ​ក្តី​បារម្ភ​។​ លោក​ក៏​បាន​ណែនាំ​ផង​ដែរ​អំពី​ព័ត៌មាន​ទិន្នន័យ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វិនិយោគ​បរទេស​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ នៅ​លើ​គេហទំព័រ​របស់​អូ​ឌី​ស៊ី​ ដែល​រំពឹង​ថា​នឹង​បង្កើន​ការ​ចូល​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​សាធារណៈ​។​ ​សុន្ទរកថា​បើក​ដោយ​លោក​ ងិ​ន​ សុ​វិមាន​ អភិបាលរង​នៃ​គណៈ​អភិបាលខេត្ត​មណ្ឌលគិរី​ ​លោក​ ងិ​ន​ សុ​វិមាន​ បាន​សម្តែង​ការ​កោតសរសើរ​ចំពោះ​អ្នកចូលរួម​ និង​អ្នក​រៀបចំ​ ជា​ពិសេស​បាន​ទទួលស្គាល់​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​អង្គការ​ភូមិ​ខ្ញុំ​ ដែល​បាន​រៀបចំ​សិក្ខាសាលា​បណ្តុះបណ្តាល​នេះ​ឡើង​។​ លោក​បាន​លើក​ឡើង​ពី​សមិទ្ធិ​ផល​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ​របស់​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ លើ​វិស័យ​អប់រំ​ សុខាភិបាល​ ទេសចរណ៍​ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ និង​កសិកម្ម​ ដោយ​យកចិត្តទុកដាក់​លើ​កត្តាចាំបាច់​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​។​ លោក​ សុ​វិមាន​ បាន​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​ការ​សម្រេចចិត្ត​ដោយ​ផ្អែក​លើ​ទិន្នន័យ​និង​ព័ត៌មាន​។​ ​បទ​បង្ហាញ​លម្អិត​អំពី​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ក្របខ័ណ្ឌ​ច្បាប់​ ដោយ​លោក​ ជា​ ឡេ​ង​ លោក​ ជា​ ឡេ​ង​ អនុប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​នៃ​ក្រសួងបរិស្ថាន​ បាន​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​អំពី​ទិដ្ឋភាព​ទូទៅ​នៃ​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ក្របខ័ណ្ឌ​ច្បាប់​ពាក់ព័ន្ធ​។​ លោក​បាន​សម្របសម្រួល​កិច្ច​ពិភាក្សា​ ដែល​លើកទឹកចិត្ត​អ្នកចូលរួម​ក្នុង​ការ​ចែករំលែក​បទ​ពិសោធន៍​ និង​បញ្ហា​ប្រឈម​របស់​ពួក​គេ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​បាន​បង្ហាញ​ពី​កម្រិត​នៃ​ការ​យល់​ដឹង​ផ្សេងៗ​គ្នា​របស់​អ្នកចូលរួម​អំពី​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ អ្នកចូលរួម​មួយ​ចំនួន​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​ និង​បាន​ចូលរួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ខណៈ​អ្នកចូលរួម​មួយ​ចំនួន​ទៀត​មិន​បាន​ទទួល​ព័ត៌មាន​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​នេះ​បាន​បង្ហាញ​ពី​តម្រូវការ​សម្រាប់​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ជា​បន្តបន្ទាប់​ និង​ការ​ទំនាក់ទំនង​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​ទាក់ទង​នឹង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ជា​ពិសេស​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​។​ ​វគ្គ​សំណួរ​ និង​ចម្លើយ​បាន​ផ្តល់​នូវ​ការ​យល់​ដឹង​អំពី​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ អ្នកចូលរួម​បាន​លើក​ឡើង​ពី​ក្តី​បារម្ភ​អំពី​គម្រោង​ និង​ហេតុ​ប៉ះពាល់​របស់​គម្រោង​ទាំងនោះ​លើ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​។​ លោក​ ជា​ ឡេ​ង​ បាន​បញ្ជាក់​ថា​ សហគមន៍​មាន​សិទ្ធិ​លើក​ឡើង​ពី​កិច្ច​បារម្ភ​ និង​បញ្ជាក់​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​ក្នុង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ លោក​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ពី​ការ​យល់​ច្រ​លំ​អំពី​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ជា​ការ​ពន្យារពេល​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ ដោយ​ពន្យល់​ពី​គោលបំណង​កាត់​បន្ថយ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​សង្គម​នៃ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​។​ បញ្ហា​ប្រឈមសំខាន់ៗ​ និង​ការ​ចូលរួម​របស់​សហគមន៍​ អ្នកចូលរួម​បាន​លើក​ពី​តម្រូវការ​សម្រាប់​ការ​ទទួល​បានការ​ទំនាក់ទំនង​ច្បាស់លាស់​ និង​ទាន់​ពេលវេលា​អំពី​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​។​ ពួក​គាត់​បាន​លើក​ឡើង​ពី​បញ្ហា​ប្រឈម​របស់​សហគមន៍​ រួម​ទាំង​ការ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​មិន​ពេញលេញ​ ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ចរចា​សំណង​សម្រាប់​សហគមន៍​ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ ការ​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​មាន​កម្រិត​ និង​ឧបសគ្គ​ភាសា​។​ ពួក​គាត់​បាន​ស្នើ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​សេវា​អ៊ីនធឺណិត​ ធានា​ថា​ព័ត៌មាន​មាន​ជា​ភាសា​ក្នុងស្រុក​ ផ្តល់​ការ​ជូនដំណឹង​ដល់​កិច្ចប្រជុំ​ទាន់​ពេលវេលា​ និង​ស្នើ​សុំ​ឯកសារ​បន្ថែម​ទៀត​ពី​ម្ចាស់​គម្រោង​។​ ការ​ដោះស្រាយ​ឧបសគ្គ​ទាំងនេះ​អាច​ពង្រីក​លំហូរ​ព័ត៌មាន​ និង​ការ​ចូលរួម​របស់​សហគមន៍​ និង​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការ​សម្រេចចិត្ត​ និង​កាត់​បន្ថយ​ជម្លោះ​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​។​ ​បទ​បង្ហាញ​ពី​ទំព័រ​ព័ត៌មាន​ទិន្នន័យ​ការ​វិនិយោគ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ដោយ​លោក​ បាន​ ច័ន្ទ​ផល្លា​ លោក​ បាន​ ច័ន្ទ​ផល្លា​ បាន​លើក​ឡើង​ពី​តួនាទី​របស់​អូ​ឌី​ស៊ី​ ក្នុង​ការ​លើកកម្ពស់​តម្លាភាព​ និង​ពង្រីក​វិសាលភាព​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​ទិន្នន័យ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​អភិវឌ្ឍ​តាម​រយៈ​ទំព័រ​ព័ត៌មាន​ទិន្នន័យ​ការ​វិនិយោគ​បរទេសនៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ ទំព័រ​នេះ​មាន​ព័ត៌មាន​សំខាន់ៗ​អំពី​គម្រោង​វិនិយោគ​បរទេស​ និង​របាយការណ៍​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ដែល​អាច​បង្កើន​ការ​យល់​ដឹង​ជា​សាធារណៈ​ និង​ការ​ចូលរួម​ក្នុង​អភិបាលកិច្ច​បរិស្ថាន​។​ ​សុន្ទរកថា​បិទ​ដោយ​លោក​ លន់​ ពេជ្រ​ដា​រ៉ា​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​ភូមិ​ខ្ញុំ​ ​លោក​ លន់​ ពេជ្រ​ដា​រ៉ា​ បាន​បិទ​សិក្ខាសាលា​បណ្តុះបណ្តាល​ដោយ​ថ្លែងអំណរគុណ​ដល់​អ្នកចូលរួម​ និង​ដៃគូ​ទាំងអស់​។​ លោក​បាន​លើក​ឡើង​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការ​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​ប្រកបដោយ​តម្លាភាព​ និង​តម្រូវការ​សម្រាប់​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​បន្ថែម​ និង​ការ​គាំទ្រ​សម្រាប់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​។​ លោក​ ដា​រ៉ា​ បាន​ទទួលស្គាល់​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​សិក្ខាសាលា​ក្នុង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​សំខាន់ៗ​ និង​ជំរុញ​កិច្ចសហការ​ពី​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​។​

807

កិច្ចប្រជុំ​ជា​ដៃគូ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជាមួយ​គណៈកម្មាធិការ​សម្រាប់​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​នៃ​ប្រទេស​ហូ​ឡង់​

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០​ ខែតុលា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ ក្រុមការងារ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​ទីក្រុង​ Utrecht​ ប្រទេស​ហូ​ឡង់​ ដើម្បី​ចូលរួម​ប្រជុំ​សំខាន់​មួយ​ជាមួយ​លោក​បណ្ឌិត​ Arend​ Kolhoff​ លេខាធិការ​បច្ចេកទេស​នៃ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​ នៅ​គណៈកម្មាធិការ​សម្រាប់​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​នៃ​ប្រទេស​ហូ​ឡង់​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​បាន​នឹង​កំពុង​សហការ​យ៉ាង​ជិត​ស្និទ្ធ​ជាមួយ​គណៈកម្មការ​ លើ​ការ​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​ដល់​សេចក្តី​ព្រាង​គោលការណ៍​ណែនាំ​ទូទៅ​សម្រាប់​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​សម្រាប់​គម្រោង​អាជីវកម្ម​ខ្សាច់​សំណង់​នៅ​តាម​ដង​ទន្លេមេគង្គ​ និង​ទន្លេបាសាក់​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ គោលបំណង​ចម្បង​នៃ​កិច្ចប្រជុំ​នេះ​គឺ​ដើម្បី​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​អំពី​វឌ្ឍនភាព​ និង​បញ្ហា​ប្រឈម​នានា​ដែល​បាន​កើត​មាន​ឡើង​ទាក់ទង​នឹង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នា​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​ក៏​បាន​ផ្តោត​ទៅ​លើ​ការងារ​ដែល​កំពុង​បន្ត​លើ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ក្នុង​បរិបទ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ ​ក្រុមប្រឹក្សា​ជាតិ​អភិវឌ្ឍន៍​ដោយ​ចីរភាព​ នៃ​ក្រសួង​បរិស្ថាននៃព្រះរាជាណាចក្រ​​កម្ពុជា​ បាន​បង្កើត​ក្រុមការងារ​គ្រូ​បង្គោល​ថ្នាក់​ជាតិ​សម្រាប់​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ស្តី​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០​ ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២២​។​ ក្រុមការងារ​នេះ​ទទួលខុសត្រូវ​ក្នុង​ការ​រៀបចំ​មេរៀន​បណ្តុះបណ្តាល​ ផ្សព្វផ្សាយ​ចំណេះដឹង​អំពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​លើកកម្ពស់​ការ​យល់​ដឹង​តាម​រយៈ​កិច្ចប្រជុំ​ វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ និង​សិក្ខាសាលា​ផ្សេងៗ​នៅ​ថ្នាក់​ជាតិ​ និង​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​។​ បន្ថែម​ពីលើ​សកម្មភាព​អប់រំ​ ពួក​គេ​ក៏​កៀងគរ​ធនធាន​ និង​បង្កើត​ភាព​ជា​ដៃគូ​ជាមួយ​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេង​ទៀត​ ក្នុង​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ដើម្បី​ជំរុញ​កម្មវិធី​បណ្តុះបណ្តាល​ដ៏​ទូលំទូលាយ​លើ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​។​ ​សូម​រង់ចាំ​ព័ត៌មាន​ថ្មីៗ​បន្ថែម​ទៀត​អំពី​ដំណើរ​ឆ្ពោះទៅ​រក​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​!

895

សន្និសីទ​សមាគម​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ប្រចាំឆ្នាំ​លើក​ទី​៤២

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​០៨​ -​ ១១​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​ចូលរួម​ សន្និសីទ​សមាគម​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ប្រចាំឆ្នាំ​លើក​ទី​៤២​ ក្រោម​ប្រធានបទ​ «​ភាព​ធន់​តាម​រយៈ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ និង​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​»​ នៅ​ Kuching​ ប្រទេស​ម៉ា​ឡេ​ស៊ី​។​ ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ភាព​ជា​ដៃគូ​លើ​ជំនួយ​បច្ចេកទេស​សម្រាប់​ការ​រៀបចំ​គោលការណ៍​ណែនាំ​ទូទៅ​ស្តី​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​កម្ពុជា​ អូ​ឌី​ស៊ី​ក៏​បាន​គាំទ្រ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ពីរ​រូប​មក​ពី​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​នៃ​ក្រសួងបរិស្ថាន​ ដើម្បី​ចូលរួម​ក្នុង​សន្និសីទ​នេះ​។​ ​សន្និសីទ​នេះ​មាន​គោលបំណង​បង្កើត​ភាព​ធន់​តាម​រយៈ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ និង​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​ ដោយ​មានការ​រៀបចំ​បទ​បង្ហាញ​ផ្សេងៗ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​។​ សន្និសីទ​នេះ​មាន​វគ្គ​ចំនួន​ ៧០​ ដែល​ផ្តោត​លើ​ប្រធានបទ​សំខាន់ៗ​ចំនួន​ពីរ​៖​ ប្រធានបទ​ស្តី​ពី​ «​ភាព​ធន់​តាម​រយៈ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ និង​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​»​ និង​ប្រធានបទ​ទូទៅ​ស្តី​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​។​ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​០៨​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ កម្មវិធី​បាន​ចាប់ផ្តើម​ជា​ផ្លូវការ​ជាមួយនឹង​សុន្ទរកថា​បើក​កម្មវិធី​ វគ្គ​ចំនួន​ ៧​ ដំណាលៗ​គ្នា​ វគ្គ​នៃ​ការ​ទស្សនា​ផ្ទាំង​រូបភាព​ និង​ការ​ទទួល​ស្វាគមន៍​។​ ដូច​គ្នា​នេះ​ដែរ​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​នៃ​សន្និសីទ​ មានវគ្គ​ចំនួន​ ១៩​ ដំណាលៗ​គ្នា​ វគ្គ​ចំនួន​ ៦​ ស្តី​ពី​វេទិកា​ប្រធានបទ​ និង​សកម្មភាព​ទំនាក់ទំនង​/​កិច្ចប្រជុំ​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ ​នៅ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់​ កម្មវិធី​មាន​វគ្គ​ចំនួន​ ៣​ ស្តី​ពី​វេទិកា​ប្រធានបទ​ ហើយ​មាន​វគ្គ​ចំនួន​ ១៩​ ដំណាលៗ​គ្នា​។​ អូ​ឌី​ស៊ី​ ក៏​បាន​ដឹកនាំ​កិច្ច​ពិភាក្សា​មួយ​លើ​ប្រធានបទ​ «​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ទន្លេមេគង្គ​»​ ដើម្បី​​ឈ្វេង​យល់​ពី​ការ​ពិចារណា​ក្នុង​គោលនយោបាយ​ កម្មវិធី​ និង​ផែនការ​ស្តី​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ក្នុង​ប្រទេស​ទន្លេមេគង្គ​។​ អ្នកជំនាញ​ចំនួន​ ២១​ នាក់​ (​ស្រី​ ០៨​ នាក់​)​ រួម​ទាំង​តំណាង​មក​ពី​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​នៃ​ក្រសួងបរិស្ថាន​នៅ​កម្ពុជា​ ព្រមទាំង​អ្នកជំនាញ​ច្បាប់បរិស្ថាន​និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ បាន​ចូលរួម​ ដើម្បី​ចែករំលែក​បទ​ពិសោធន៍​ និង​ចំណេះដឹង​របស់​ពួក​គេ​អំពី​វឌ្ឍនភាព​ ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​ការ​អនុវត្ត​ល្អៗ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​។​ ​ថ្ងៃ​ចុង​ក្រោយ​នៃ​ស​ន្និ​សិ​ទ​នេះ​ មាន​វគ្គ​ចំនួន​ ៣​ ស្តី​ពី​វេទិកា​ប្រធានបទ​ វគ្គ​ចំនួន​ ១៣​ ដំណាលៗ​គ្នា​ កិច្ចប្រជុំ​គណៈកម្មាធិការ​ សុន្ទរកថា​បិទ​កម្មវិធី​ ការ​ទស្សនា​តាំង​ពិ​ពណ៌​ និង​ផ្ទាំង​រូបភាព​។​ ក្នុង​អំឡុង​សន្និសីទ​នេះ​ ក្រុមការងារ​អូ​ឌី​ស៊ី​ និង​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ពីរ​រូប​មក​ពី​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ បាន​ចូលរួម​វគ្គ​ចំនួន​ជាង ៣០​​ ដើម្បី​សិក្សា​ ពិភាក្សា​ និង​ចែករំលែក​បទ​ពិសោធន៍​លើ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ និង​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​នៅ​ទូ​ទាំង​តំបន់​។​ ការ​ចូលរួម​នេះ​ក៏​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ពួក​យើង​ជួប​ជាមួយ​អ្នកជំនាញ​ទូ​ទាំង​ពិភពលោក​ជាង​ ៦០០​ នាក់​ ដើម្បី​ឈ្វេងយល់​ពី​ការ​យល់​ឃើញ​របស់​ពួក​គេ​ចំពោះ​ផលប្រយោជន៍​របស់​ប្រទេស​ជាតិ​ ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​ការ​អភិរក្ស​ជីវចម្រុះ​។​ វា​អាច​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​សម្រាប់​ការ​ពិចារណា​ ដើម្បី​អនុវត្ត​នៅ​កម្ពុជា​ និង​បង្កើត​ផ្លូវទៅរក​ភាព​ធន់​ តាម​រយៈ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ និង​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​។​ ខាងក្រោម​នេះ​ជា​សុន្ទរកថា​មួយ​ចំនួន​របស់​ក្រុមការងារ​អូ​ឌី​ស៊ី​បន្ទាប់​ពី​ចូលរួម​ IAIA23៖ លោក​ ធី​ ទ្រី​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​/​និពន្ធ​នាយក​នៃ​អូ​ឌី​ស៊ី​៖ ការ​ចូលរួម​ក្នុង​សន្និសីទ​ IAIA23​ នៅ​ Kuching​ គឺជា​បទ​ពិសោធន៍​មិន​គួរ​ឱ្យ​ជឿ​ ដែល​អាច​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​អ្នកជំនាញ​ក្នុង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ និង​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​។​ វា​ជា​លើក​ទី​ពីរ​របស់ខ្ញុំ​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​ក្នុង​សន្និសីទ​ IAIA​ ដោយ​ផ្ទាល់​ ដែល​បទ​ពិសោធន៍​ដំបូង​របស់ខ្ញុំ​គឺ​នៅ​ Florence​ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៥​។​ ស​ន្និ​សិ​ទ​នៅ​ Kuching​ បាន​បង្ហាញ​ជា​ថ្មី​ម្តងទៀត​នូវ​ភាព​ធន់​ ដែល​ត្រូវការ​នៅ​ក្នុង​វិស័យ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ហើយ​ខ្ញុំ​ពិតជា​ទន្ទឹងរង់ចាំ​សន្និសីទ​ IAIA​ បន្ទាប់​នៅ​ Dublin​ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៤​ ដែល​ការ​យល់​ដឹង​ និង​ឱកាស​ថ្មីៗ​កំពុង​រង់ចាំ​។​ កញ្ញា​ គួ​ច​ ឡាយ​ហេង​ បណ្ណាធិការ​ -​ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​នៃ​អូ​ឌី​ស៊ី៖ IAIA23​ គឺជា​បទ​ពិសោធន៍​លើក​ដំបូង​ដ៏​អស្ចារ្យ​សម្រាប់​ខ្ញុំ​។​ ការ​ជួបជុំ​ ពិភាក្សា​ រៀន​ និង​ចែករំលែក​បទ​ពិសោធន៍​ជាមួយ​អ្នកជំនាញ​ជា​ច្រើន​នៅ​ទូ​ទាំង​ពិភពលោក​ គឺជា​ឱកាស​ដ៏​ល្អ​សម្រាប់​ក្រុមការងារ​ និង​ខ្ញុំ​ ដោយសារ​យើង​អាច​ពិចារណា​ប្រើប្រាស់​វា​សម្រាប់​អនុវត្ត​ក្នុង​បរិបទ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​​។​ អ្នកស្រី គឹ​ម​ ឈួ​ន​វួ​ច​ បណ្ណាធិការ​ -​ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ ផ្នែក​ធនធានធម្មជាតិ​ និង​ដីធ្លី​/​អ្នកសម្របសម្រួល​គម្រោង​នៃ​អូ​ឌី​ស៊ី​៖ ​IAIA23​ ស្តី​ពី​ភាព​ធន់​តាម​រយៈ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ និង​ភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ​បាន​ផ្តល់​ឱ្យ​ខ្ញុំ​នូវ​ចំណេះដឹង​ និង​បទ​ពិសោធន៍​ជា​ច្រើន​ជាមួយ​អ្នកជំនាញ​ក្នុង​វិស័យ​ផ្សេងៗ​។​ យើង​អាច​មើលឃើញ​ពី​អ្វី​ដែល​កំពុង​កើតឡើង​ និង​របៀប​ដែល​ពួក​គេ​ដោះស្រាយ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ជុំវិញ​ពិភពលោក​។

863

កិច្ច​ពិភាក្សា​ស្តី​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ប្រទេស​តំបន់​ទន្លេមេគង្គ​

​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ មាន​សេចក្តី​រំភើប​រីករាយ​ក្នុង​ការ​ដឹកនាំ​កិច្ច​ពិភាក្សា​មួយ​លើ​ប្រធានបទ​ “​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ទន្លេមេគង្គ​”​ នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​សមាគម​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​ប្រចាំឆ្នាំ​លើក​ទី​៤២​ នៅ​ Borneo​ Convention​ Centre​ Kuching​ នៅ​ Kuching​ ប្រទេស​ម៉ា​ឡេ​ស៊ី​។​ ការ​ពិភាក្សា​របស់​យើង​មានការ​ចូលរួម​ពី​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​នៃ​ក្រសួងបរិស្ថាន​នៅ​កម្ពុជា​ ព្រមទាំង​អ្នកជំនាញ​ច្បាប់បរិស្ថាន​និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ដើម្បី​ចែករំលែក​បទ​ពិសោធន៍​ និង​ចំណេះដឹង​របស់​ពួក​គេ​អំពី​វឌ្ឍនភាព​ ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​ការ​អនុវត្ត​ល្អៗ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​។​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​ បាន​ចាប់ផ្តើម​កិច្ច​ពិភាក្សា​ដោយ​បង្ហាញ​ពី​កិច្ចការ​ដែល​អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​កំពុង​តែ​ធ្វើ​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​នេះ​នឹង​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ថ្មីៗ​អំពី​វឌ្ឍនភាព​ និង​កា​រវិ​វត្ត​របស់​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ក៏​ដូច​ជា​ឱកាស​ដើម្បី​សិក្សា​រៀនសូត្រ​ពី​អ្នកជំនាញ​ក្នុង​វិស័យ​នេះ​។​ សំណួរ​សំខាន់ៗ​ចំនួន​បី​ត្រូវ​បាន​ពិភាក្សា​ ដែល​សំណួរ​គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ក្រប​ខណ្ឌ​ច្បាប់​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​ គម្លាត​នៃ​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ និង​អាទិភាព​សម្រាប់​ជំរុញ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​ និង​ការ​ចែករំលែក​ចំណេះដឹង​និង​ឱកាស​ និង​បញ្ហា​ប្រឈម​ចំពោះ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​ការ​អនុវត្ត​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​ទន្លេមេគង្គ​។​ ដោយសារ​តែ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ដែល​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ដើម្បី​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​នៃ​គម្រោង​វិនិយោគ​លើ​បរិស្ថាន​នៅ​មាន​កម្រិត​ ការ​បង្កើត​និង​ការ​អនុវត្ត​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ គឺ​ចាំបាច់​ណាស់​សម្រាប់​គម្រោង​វិនិយោគ​សំខាន់ៗ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ក៏​មាន​ឥទ្ធិពល​ផ្សេងៗ​គ្នា​លើ​គម្រោង​ផង​ដែរ​។​ ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​ទទួល​បាន​អត្ថប្រយោជន៍​យ៉ាងច្រើន​ពី​លំហូរ​វិនិយោគ​។​ ក្រៅពី​ការ​រួមចំណែក​ក្នុង​អត្រាកំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​ ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​អាច​ត្រូវ​បាន​គេ​មើលឃើញ​ថា​មាន​ឥទ្ធិពល​ទៅ​លើ​ការ​វិនិយោគ​ទាំង​កម្រិត​តូច​ និង​កម្រិត​ធំ​។​ កម្រិត​តូច​ផ្តោត​លើ​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ការ​ទាក់ទាញ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ និង​តម្លៃ​បរិស្ថាន​ ចំណែកឯ​កម្រិត​ធំ​ផ្តោត​លើ​ការ​ព្រួយបារម្ភ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ និង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​អំពី​ថា​ តើ​ការ​វិនិយោគ​បរទេស​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​បរិស្ថាន​អេកូឡូស៊ី​នៃ​ប្រទេស​ដែរ​ឬទេ​។​ ច្បាប់​ស្តី​ពី​ការ​ការពារ​បរិស្ថាន​ និង​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​ យុទ្ធសាស្ត្រ​និង​ផែនការ​សកម្មភាព​បរិស្ថាន​ជាតិ​ (២០១៦-២០២៣)​ អនុក្រឹត្យ​លេខ​៧២​ ស្តី​ពី​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ក្រម​បរិស្ថាន​និង​ធនធានធម្មជាតិ​ គឺជា​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ដែល​ទាក់ទង​នឹង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ ក្រម​នេះ​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ក្លាយជា​តម្រូវការ​សម្រាប់​ការ​ធ្វើ​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​វិស័យ​ផ្សេងៗ​។​ ដំណើរការ​នៃ​ការ​រៀបចំ​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ត្រូវ​តែ​គិតគូរ​ជា​ពិសេស​ និង​ផ្តល់​ឱកាស​សម្រាប់​ជន​ងាយ​រង​គ្រោះ​ ក្រុម​ជនជាតិភាគតិច​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចូលរួម​។​ លទ្ធផល​នៃ​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​នេះ​នឹង​ត្រូវ​បង្ហាញ​ជូន​ដល់​គ្រប់​ក្រសួង​ស្ថាប័ន​ទាំងអស់​ក៏​ដូច​ជា​សាធារណជន​ទូទៅ​ផង​ដែរ​។​ ទោះបីជា​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ត្រូវ​បាន​ផ្តួចផ្តើម​ឡើង​នៅ​ចុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៩៨០​ ដោយ​ប្រទេស​ដែល​មាន​ប្រាក់​ចំណូល​ខ្ពស់​ដូច​ជា​សហរដ្ឋអាមេរិក​ និង​អឺរ៉ុប​ក៏​ដោយ​ ក៏​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​កំពុង​ទទួល​បានការ​យកចិត្តទុកដាក់​កាន់តែ​ខ្លាំង​ឡើង​នៅ​ក្នុង​មហា​អនុ​តំបន់​មេគង្គ​។​ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ទើបតែ​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ពាក់កណ្តាល​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​២០១០​ ជាមួយនឹង​ការ​បោះពុម្ព​របាយការណ៍​ជាក់លាក់​នៃ​វិស័យ​មួយ​ចំនួន​ ដូច​ជា​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព​។​ ក្រប​ខណ្ឌ​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​សម្រាប់​ជលផល​នៅ​កម្ពុជា​ឆ្នាំ​២០១០-២០២៤​ ក៏​ត្រូវ​បាន​បោះពុម្ព​ផង​ដែរ​ ដែល​ជា​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​។​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​កម្ពុជា​ក៏​ដូច​ប្រទេស​ដទៃ​ទៀត​ ចាប់ផ្ដើម​ដោយ​ការ​ផ្តោត​លើ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ បច្ចុប្បន្ន​ អង្គការ​អូ​ឌី​ស៊ី​កំពុង​គាំទ្រ​ដល់​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​នៃ​ក្រសួងបរិស្ថាន​ ក្នុង​ការ​បង្កើត​គោលការណ៍​ណែនាំ​ទូទៅ​ស្តី​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​។​ នាយកដ្ឋាន​បាន​លើក​ឡើង​ពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​គោលការណ៍​ណែនាំ​បច្ចេកទេស​ស្តី​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​លើ​អាជីវកម្ម​បូម​ខ្សាច់​នៅ​កម្ពុជា​។​ ដោយ​ផ្អែក​លើ​កិច្ច​ពិភាក្សា​ គោលការណ៍​ណែនាំ​ទាំងនេះ​នឹង​អាច​ដាក់​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​រយៈពេល​បី​ឆ្នាំ​ខាង​មុខ​។​ នេះ​គឺជា​ជំហាន​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ឆ្ពោះទៅ​រក​ការ​ធានា​ថា​ធនធានធម្មជាតិ​របស់​យើង​នឹង​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព​។​ អ្នកជំនាញ​មានការ​ព្រួយបារម្ភ​ចំពោះ​ផែនការ​គ្រប់គ្រង​ និង​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​របស់​អ្នក​ទទួលខុសត្រូវ​លើ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នេះ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នឹង​មាន​និរន្តរភាព​ ប្រសិនបើ​មានការ​ដឹកនាំ​មាន​លក្ខណៈ​ជា​ក្រសួង​-​ស្ថាប័ន​។​ ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ត្រូវ​តែ​ទទួល​បានការ​បណ្តុះបណ្តាល​ និង​មានបទពិសោធន៍​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ដោយសារ​តែ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មិនមែន​ជា​រឿង​ដូច​គ្នា​នោះ​ទេ​ ហើយ​របាយការណ៍​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នីមួយៗ​ក៏​មាន​លក្ខណៈ​ប្លែក​ពី​គេ​ផង​ដែរ​។​ កម្ពុជា​គួរតែ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​អភិវឌ្ឍ​គោលនយោបាយ​នេះ​ ព្រោះ​វា​មាន​តួនាទី​សំខាន់​ណាស់​ ស្រប​ពេល​ដែល​វា​អាច​ផ្តល់​ឱកាស​ និង​តម្លៃ​ជា​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន​។​ យើង​សាទរ​ចំពោះ​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ក្រសួង​ក្នុង​ការ​លើកកម្ពស់​ការ​អនុវត្ត​ប្រកបដោយ​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​បរិស្ថាន​ និង​រង់ចាំ​យ៉ាង​អន្ទះសារ​នូវ​លទ្ធផល​នៃ​គោលការណ៍​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នេះ​។​ ក្នុងអំឡុងពេល​ពិភាក្សា​ អ្នកចូលរួម​ក៏​បាន​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​ថ្មីៗ​ និង​វឌ្ឍនភាព​នៃ​ការ​អនុវត្ត​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ទន្លេមេគង្គ​ផង​ដែរ​។​

241

វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​ស្តី​ពី​ឥទ្ធិពល​នៃ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ទៅ​លើ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​

អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ បាន​រៀបចំ​វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​ស្តី​ពី​ “​ឥទ្ធិពល​នៃ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ទៅ​លើ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​”​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ ដោយ​មាន​អ្នកចូលរួម​ចំនួន​ ៤៣​នាក់​ (​ស្រី​ ១៣​នាក់​)​ ក្នុង​នោះ​រួម​មាន​ តំណាង​ក្រសួង​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​ អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ អ្នក​សារព័ត៌មាន​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​មក​ពី​ខេត្តរតនគិរី​ មណ្ឌលគិរី​ ក្រចេះ​ ពោធិ៍សាត់​ ស្ទឹង​ត្រែង​ ព្រះ​វិហារ​ និង​ខេត្តកំពង់ធំ​។​ កម្មវិធី​នេះ​រៀបចំ​ឡើង​ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ថវិកា​ពី​ ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ​ តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ ក្រោម​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​ក្រោម​ការ​គាំទ្រ​ពី​មូលនិធិ​ហេ​ន​រេច​បូល​ក្នុង​គម្រោងការ​លើកកម្ពស់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​អភិបាលកិច្ច​បរិស្ថាន​កាន់តែ​មាន​តម្លាភាព​ និង​ឆ្លើយ​តប​នៅ​កម្ពុជា​។​ ​វេទិកា​ថ្នាក់​ជាតិ​នេះ​មាន​គោលបំណង​ដូច​ជា​៖១.​ ផ្តល់​ឱកាស​សម្រាប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ដើម្បី​បង្ហាញ​ពី​កង្វល់​របស់​ពួក​គេ​ទាក់ទង​នឹង​បទ​ប​ញ្ញ​ប្ប​ត្តិ​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​ដែល​មាន​ស្រាប់​ និង​កំពុង​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេងៗ​។​២.​ កំណត់​យុទ្ធសាស្ត្រ​ដ៏​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​៣.​ ពិភាក្សា​អំពី​អន្តរ​កម្ម​រវាង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​លើ​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ជា​ពិសេស​ការ​ចូលរួម​របស់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ និង​សាធារណៈជន​ឱ្យ​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​។​ អ្នក​រៀបចំ​កម្មវិធី​បាន​អញ្ជើញលោក​ អឿ​ អ៊ី​ល​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​មជ្ឈមណ្ឌល​សំរាប់​ការ​វិភាគ​បញ្ហា​អភិវឌ្ឍន៍​ និង​លោកស្រី​ យ៉ា​ យាន់​នី​ តំណាង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​មក​ពី​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ធ្វើ​ជា​វាគ្មិន​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​។​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (​អូ​ឌី​ស៊ី​)​ គឺជា​អ្នកសម្របសម្រួល​នៃ​កិច្ច​ពិភាក្សា​លើ​ប្រធានបទ​ \"​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ព្រៃឈើ​ និង​ដីធ្លី​\"​។​ ការ​ពិភាក្សា​បាន​ចាប់ផ្តើម​ដោយ​ការ​ណែនាំ​ពី​វាគ្មិន​ក៏​ដូច​ជា​ការងារ​របស់​គាត់​ផង​ដែរ​។​ មជ្ឈមណ្ឌល​សំរាប់​ការ​វិភាគ​បញ្ហា​អភិវឌ្ឍន៍​បាន​ចែករំលែក​នូវ​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ពី​ការ​រ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​នៅ​ក្នុង​ការ​កំណត់​ព្រំប្រទល់​ដែនជម្រកសត្វព្រៃ​ព្រះ​រកា​ និង​ស្រុក​ឆែប​ ដែល​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ខេត្តព្រះវិហារ​។​ ក្រសួងបរិស្ថាន​មាន​គោលការណ៍​ណែនាំ​ច្បាស់លាស់​ និង​ចូលរួម​ជាមួយ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​ដំណើរការ​នេះ​។​ ក្រសួងបរិស្ថាន​បាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​ជាតិ​ និង​ថ្នាក់​តំបន់​ជា​ច្រើន​លើក​សម្រាប់​រយៈពេល​ពីរ​ឆ្នាំ​ដើម្បី​ធ្វើ​ផែនទី​តំបន់​នេះ​។​ នេះ​គឺជា​ផែនទី​ដំបូង​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​ ដូច្នេះ​មិន​មានការ​ព្រួយបារម្ភ​ដែល​លើក​ឡើង​ដោយ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ក្នុងអំឡុងពេល​ដំណើរការ​ធ្វើ​ផែនទី​នោះ​ទេ​។​ ការ​ព្រួយបារម្ភ​បន្ទាប់​ពី​នោះ​ គឺ​នៅ​ពេល​ដែល​ផែនទី​ត្រូវ​បាន​ចេញផ្សាយ​ តើ​នរណា​នឹង​ទទួលខុសត្រូវ​ក្នុង​ការ​បោះបង្គោល​ព្រំប្រទល់​?​ សារពើ​ភ័​ណ្ឌ​ដីធ្លី​ក៏​មាន​សារៈសំខាន់​ដែរ​ក្នុង​ការ​កំណត់​ដី​ដែល​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នីមួយៗ​កាន់កាប់​នៅ​ក្នុង​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​។​ ​សំណួរ​ត្រូវ​បាន​លើក​ឡើង​ជុំវិញ​ភាព​ខុស​គ្នា​នៃ​រយៈពេល​នៃ​ការ​ផ្តល់​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដី​សមូហភាព​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​ប័ណ្ណ​កម្មសិទ្ធិឯកជន​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​ប្រើប្រាស់​ពាក្យ​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ផង​ដែរ​។​ តំណាង​មក​ពី​អង្គការ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​ បាន​ចែករំលែក​ពី​ក្តី​បារម្ភ​ចំពោះ​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មិន​អាច​ធ្វើ​កសិកម្ម​ពនេចរ​ ឬ​កសិកម្ម​ប្រពៃណី​បាន​ លុះត្រាតែ​ដី​ទាំងនោះ​ត្រូវ​បាន​ចុះបញ្ជី​។​ នេះ​ជា​ចំណុច​សំខាន់​ប្រសិនបើ​សហគមន៍​ដាំ​ដំណាំ​ ឬ​ស្រូវ​លើ​ដី​ទាំងនោះ​។​ តំណាង​ក្រសួង​អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ​បាន​ឆ្លើយ​តប​ថា​ “​ប្រសិនបើ​សហគមន៍​ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ដោយ​ក្រសួង​ថា​ជា​ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ មិន​គួរ​ណា​មាន​បញ្ហា​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​ដី​នោះ​ទេ​”​។​ អ្នកតំណាង​មក​ពី​អង្គការ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កម្ពុជា​បាន​បន្ត​លើក​ឡើង​ពី​ការ​ព្រួយបារម្ភ​អំពី​ការ​មិន​ដាក់​បញ្ចូល​ពាក្យ​ \"​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​\"​ នៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​។​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ចង់​រក្សា​អត្តសញ្ញាណ​របស់​ពួក​គេ​ (​ដែល​ខុស​ពី​ប្រជាជន​ផ្សេង​ទៀត​)​ ទាំង​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​បច្ចុប្បន្ន​ និង​នា​ពេល​ខាង​មុខ​។​ ទាក់ទង​នឹង​ធាតុ​ចូល​ យើង​ចង់​ឃើញ​ជំពូក​ដាច់​ដោយឡែក​មួយ​និយាយ​អំពី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ភូមិបាល​។​ ការ​ពិភាក្សា​រវាង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​គួរតែ​ធ្វើ​ឡើង​មុន​នឹង​មាន​កិច្ចប្រជុំ​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​ ដើម្បី​ចែករំលែក​កង្វល់​របស់​ពួក​គេ​នៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នេះ​។​ ការ​ពិភាក្សា​ជុំវិញ​ហេតុផល​នៃ​ការ​ពិនិត្យ​ ឬ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​គួរតែ​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ឱ្យ​ទូលំទូលាយ​។​ រដ្ឋាភិបាល​គួរតែ​បើក​កិច្ច​ពិគ្រោះ​យោបល់​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​។​ ​អ្នកតំណាង​មក​ពី​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​បាន​បញ្ជាក់​ថា​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មិន​រាប់​បញ្ចូល​ពាក្យ​ “FPIC”​ ដែល​មាន​ន័យ​ថា​ការ​យល់ព្រម​ដែល​បាន​ទទួល​ព័ត៌មាន​ជា​មុន​ និង​សេរី​។​ ច្បាប់​នេះ​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​មានការ​ចូលរួម​ពី​សាធារណជន​យ៉ាង​ពេញលេញ​លើ​គ្រប់​វិស័យ​។​ ការ​ចូលរួម​យ៉ាង​ពេញលេញ​មាន​និយម​ន័យ​ខុស​គ្នា​ពី​ FPIC​ ដែល​ពិចារណា​លើ​ការ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​ ការ​ចូលរួម​ និង​ការ​សម្រេចចិត្ត​។​ អ្នកចូលរួម​បាន​គូសបញ្ជាក់​ថា​ កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ និង​ការ​ធ្វើការ​រួម​គ្នា​ក្នុង​ចំណោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​។​ តាម​រយៈ​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​យើង​អាច​អនុវត្ត​ និង​សម្របសម្រួល​យន្តការ​ និង​ធាតុ​ចូល​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​។​ ​វេទិកា​ទទួល​បាន​សំណួរ​គួរ​ឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​មួយ​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​ទាក់ទង​នឹង​និន្នាការ​សេដ្ឋកិច្ច​ ជីវភាព​រស់នៅ​ និង​សម្ភារៈ​ប្រើប្រាស់​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ សំណួរ​នេះ​បាន​ទាញ​ចំណាប់អារម្មណ៍​ជា​ច្រើន​ពី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​នៅ​ក្នុង​បន្ទប់​ប្រជុំ​ ក្នុង​ការ​ចែករំលែក​ពី​បច្ចុប្បន្នភាព​របស់​ពួក​គេ​។​ ពួក​គេ​បាន​និយាយ​ថា​ “​អ្នកខ្លះ​ទទួល​បាន​ផ្ទះ​ធំ​ និង​សម្ភារៈ​ទំនើប​ ប៉ុន្តែ​ពួក​គេ​ត្រូវ​សង​ប្រាក់​កម្ចី​ជា​រៀង​រាល់​ខែ​។​ ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្លះ​ក្រីក្រ​ ហើយ​សូ​ម្បី​តែ​ដី​តូច​សម្រាប់​ដាំ​ដំណាំ​ក៏​ពួក​គេ​មិន​មាន​ដែរ​។​ អ្វី​ដែល​យើង​មាន​ឥឡូវនេះ​មិន​អាច​ប្រៀបធៀប​នឹង​អ្វី​ដែល​យើង​បាន​បាត់បង់​នោះ​ទេ​។​ ទោះបីជា​យើង​ត្រូវ​សម្រប​ខ្លួន​ទៅ​នឹង​យុគសម័យ​ថ្មី​ក៏​ដោយ​ ក៏​យើង​មិន​ចង់​បាត់បង់​អ្វី​ដែល​យើង​ធ្លាប់​មាន​ដែរ​ ជា​ពិសេស​វប្បធម៌​របស់​យើង​។​” ​សរុប​មក​យើង​បាន​ពិភាក្សា​អំពី​ធាតុ​ចូល​ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ចំណុច​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​ រួម​ទាំង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ក្នុង​ការ​ប្រមូលផ្តុំ​ធាតុ​ចូល​ និង​ការ​ផ្តល់​ជូន​ទៅ​អ្នក​រៀបចំ​គោលនយោបាយ​ ព្រមទាំង​បង្កើត​បណ្តាញ​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​ ដែល​ជា​ករណី​សិក្សា​នៅ​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ រតនគិរី​ និង​ព្រះ​វិហារ​ និង​ការ​ប្រើប្រាស់​ពាក្យ​ពេ​ជន៍​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ផង​ដែរ​។​ ​កិច្ច​ពិភាក្សា​លើ​ប្រធានបទ​ “​ដំណើរការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​”​ មានការ​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ពី​លោក​ ហម​ គី​ម​គង់​ នាយក​ក្រុមហ៊ុន​ អ៊ី​&​អេ​ ខន​សាល់​ធេ​ន​ លោកស្រី​ ទេព​ ទឹម​ តំណាង​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មក​ពី​ខេត្តព្រះវិហារ​ លោក​ លាង​ ប៊ុ​ន​លាភ​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​នេះ​ត្រូវ​បាន​សម្របសម្រួល​ដោយ​លោក​ លន់​ ពេជ្រ​ដា​រ៉ា​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​ភូមិ​ខ្ញុំ​។​ ​អ្នកស្រី​ ទេព​ ទឹម​ ដែល​រស់នៅ​ឃុំ​ប្រ​ម៉ោ​យ​ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ​ ខេត្តព្រះវិហារ​ មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ អ្នកស្រី​មិន​បាន​ទទួល​ការ​អញ្ជើញ​ឱ្យ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​នៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​នៃ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ក៏​ដូច​ជា​មិន​បាន​ទទួល​ដំណឹង​អំពី​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ជា​មុន​នោះ​ទេ​។​ កន្លង​មក​ គេ​គ្រាន់តែ​អញ្ជើញ​ក្រុមប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់​មក​ប្រជុំ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ អ្នកតំណាង​មក​ពី​បណ្តាញ​ការពារ​ទន្លេ​បី​ បាន​និយាយ​ថា​ ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​ ពេល​ខ្លះ​អាច​ផ្តល់​ឱកាស​ដល់​ក្រុមហ៊ុន​ក្នុង​ការ​ប្រមូលផ្តុំ​មនុស្ស​ដែល​យល់ព្រម​ និង​គាំទ្រ​លើ​គម្រោង​។​ ច្បាប់​ ឬ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តី​ពី​ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​ ហើយ​គួរតែ​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា​ អ្នក​ណា​គួរ​ត្រូវ​បាន​អញ្ជើញ​ឱ្យ​ចូលរួម​តាំងពី​ការ​ចាប់ផ្តើម​គម្រោង​។​ “​នៅ​ពេល​យើង​ពិភាក្សា​អំពី​ច្បាប់​ភូមិបាល​ ក៏​គួរ​សំដៅ​ដល់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​។​ ហេតុ​អ្វី​បានជា​កិច្ច​ពិភាក្សា​នៅ​ព្រឹក​នេះ​ផ្តោត​តែ​លើ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​?”​ សំណួរ​ពី​អ្នកចូលរួម​របស់​យើង​។​ ​ពិតមែន​ហើយ​ កិច្ចការ​នេះ​គួរតែ​សំដៅលើ​មនុស្ស​គ្រប់​គ្នា​។​ ទោះជា​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ យើង​ផ្តោត​សំខាន់​ ចំពោះ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ព្រោះ​ពួក​គាត់​ជា​ក្រុម​ដែល​ងាយ​រង​គ្រោះ​ជាងគេ​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុម​ដទៃ​ទៀត​។​ ពួក​គាត់​រស់នៅ​ក្នុង​ព្រៃ​ ហើយ​មិន​មាន​ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​ដូច​ប្រជាជន​ទូទៅ​នោះ​ទេ​។​ នៅ​ពេល​មាន​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ គេ​តែង​សម្លឹង​មើល​តំបន់​ព្រៃ​ដែល​មិនសូវ​មាន​មនុស្ស​រស់នៅ​ច្រើន​។​ ​ក្នុង​ករណី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ គម្រោង​មួយ​ចំនួន​ទើបតែ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ បន្ទាប់​ពី​គម្រោង​ បាន​ប្រតិបត្តិការ​អស់​រយៈពេល​ជា​យូរ​មក​ហើយ​។​ អ្នកចូលរួម​ឆ្ងល់​ថា​ អ្វី​ជា​ចំណុច​នៅ​ពីក្រោយ​រឿង​ទាំងនោះ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​គ្រាន់តែ​ជា​ឧបករណ៍​មួយ​សម្រាប់​វាយតម្លៃ​ផល​ប៉ះពាល់​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ មិនមែន​ជា​ច្បាប់​នោះ​ទេ​។​ ការ​អនុវត្ត​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មាន​បី​ប្រភេទ​រួម​មាន​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មុន​ កំឡុង​ពេល​ និង​ក្រោយ​ការ​អនុវត្ត​គម្រោង​។​ ក្រុមហ៊ុន​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​តាំងពី​យូរណាស់​មក​ហើយ​ ដែល​ពេល​នោះ​មិន​មាន​តម្រូវ​ឱ្យធ្វើ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ដោយសារ​តែ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​មិន​ទាន់​មាននៅ​ឡើយ​នៅ​ពេល​នោះ​។​ អាស្រ័យ​ហេតុនេះ​បានជា​ក្រសួងបរិស្ថាន​ពិនិត្យ​ និង​ស្នើ​ឱ្យ​ពួក​គេ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ថ្មី​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​ត្រូវ​តែ​ធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ មុន​នឹង​អនុវត្ត​គម្រោង​ដោយ​ផ្អែក​លើ​គោលការណ៍​ណែនាំ​របស់​ក្រសួង​។​ ​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ គឺ​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ស្វែងរក​ និង​ទទួល​បាន​ណាស់​។​ តើ​យើង​អាច​ទទួល​បាន​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​យ៉ាងដូចម្តេច​?​ ជា​ទូទៅ​ នៅ​ពេល​ដែល​របាយការណ៍​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ ម្ចាស់​គម្រោង​ និង​ក្រសួងបរិស្ថាន​ ត្រូវ​បោះត្រា​លើ​ទំព័រ​នីមួយៗ​នៃ​របាយការណ៍​។​ កាលពីមុន​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ត្រូវ​តែ​រៀបចំ​របាយការណ៍​ចំនួន​ ១២​ច្បាប់​ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​តម្រូវ​ឱ្យ​រៀបចំ​តែ​ ៦​ច្បាប់​ប៉ុណ្ណោះ​ ដែល​ក្នុង​នោះ​ត្រូវ​រក្សា​ទុក​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ (១​ច្បាប់​)​ ម្ចាស់​គម្រោង​ (១​ច្បាប់​)​ ចំណែកឯ​របាយការណ៍​នៅ​សល់​នឹង​រក្សា​ទុក​ដោយ​នាយកដ្ឋាន​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ ក្រុមហ៊ុន​ទីប្រឹក្សា​ត្រូវ​រក្សា​ទុក​របាយការណ៍​នៅ​កន្លែង​ដែល​មាន​សុវត្ថិភាព​រយៈពេល​ ៣​ ឬ​ ៥​ឆ្នាំ​ដោយ​ផ្អែក​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ ហើយ​ពួក​គេ​មិន​អាច​ចែករំលែក​របាយការណ៍​ដោយ​គ្មាន​ការ​អនុញ្ញាត​ពី​ម្ចាស់​គម្រោង​នោះ​ទេ​។​ របាយការណ៍​អាច​ស្នើ​សុំ​ជា​ផ្លូវការ​ពី​ក្រសួងបរិស្ថាន​។​ វាគ្មិន​របស់​យើង​ក៏​បាន​ស្នើ​ឱ្យ​សហគមន៍​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​រក្សា​ទុក​នូវ​ឯកសារ​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ដែល​គេ​បាន​ផ្តល់​ឱ្យ​ក្នុងអំឡុងពេល​ប្រជុំ​ជា​សាធារណៈ​។​ កិច្ច​ពិភាក្សា​ និង​ខ្លឹមសារ​នៃ​ឯកសារ​ដែល​បាន​ផ្តល់​ជូន​នឹង​មិន​ខុស​គ្នា​ច្រើន​ពី​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ដែល​បាន​អនុម័ត​នោះ​ទេ​។​ លើស​ពី​នេះ​ទៅ​ទៀត​ ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​គួរតែ​ផ្តោត​លើ​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ ដើម្បី​ឱ្យ​ពួក​គេ​អាច​យល់​អំពី​ដំណើរការ​ ក៏​ដូច​ជា​ខ្លឹមសារ​នៃ​របាយការណ៍​ផង​ដែរ​។​

367

ទិន្នន័យ​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ (SEA)

​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ថ្ងៃ​ទី​០៣​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ​២០២២​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​បាន​រៀបចំ​សិក្ខាសាលា​កម្រិត​បច្ចេកទេស​ស្តី​ពី​ទិន្នន័យ​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​។​ សិក្ខាសាលា​នេះ​ត្រូវ​បាន​គាំទ្រ​ដោយ​ទីភ្នាក់ងារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិ​ (USAID) តាម​រយៈ​អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ (FHI 360) ក្រោម​មូលនិធិ​សម្រាប់​ចង្កោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ពី​គម្រោង​គាំទ្រ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល (CSS)​ និង​មូលនិធិ​ហេ​ន​រេច​បូល (HBS)​ ក្រោម​គម្រោង​លើកកម្ពស់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​សម្រាប់​អភិបាលកិច្ច​បរិស្ថាន​ប្រកបដោយ​តម្លាភាព​ និង​ឆ្លើយ​តប​កាន់តែ​ច្រើន​នៅ​កម្ពុជា​។​ សិក្ខាសាលា​នេះ​មាន​គោលបំណង​៖ លើកកម្ពស់​ការ​យល់​ដឹង​ពី​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ក្នុង​ចំណោម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ ពលរដ្ឋ​សារព័ត៌មាន​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ និង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ ​ពិភាក្សា​ និង​បង្ហាញ​ពី​បច្ចុប្បន្នភាព​នៃ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ កំណត់​សក្តានុពល​នៃ​ការ​រួម​ប​ញ្ជូ​ល​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​បរិស្ថាន​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​។​ ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​មាន​អ្នកចូលរួម​ចំនួន​ ៣២​នាក់​ (​ស្រី​ ១១​នាក់​)​ មក​ពី​ក្រសួងផែនការ​ អង្គការ​មូលនិធិ​សកល​សម្រាប់​អភិរក្ស​ធម្មជាតិ​ អង្គការ​សមាគម​អភិរក្ស​សត្វព្រៃ​ អង្គការ​សុខភាព​គ្រួសារ​អន្តរជាតិ​ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ដទៃ​ទៀត​​ អង្គការ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​​ អ្នក​សារព័ត៌មាន​ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ និង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​។​ ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ​លោក​ ធី​ ទ្រី​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​លោក​ MATHEW​ Baird​ នាយក​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​អាស៊ី​សម្រាប់​ច្បាប់បរិស្ថាន​ បាន​លើក​ឡើង​ពី​ភាព​ខុស​គ្នា​រវាង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ក៏​ដូច​ជា​នីតិវិធី​មួយ​ចំនួន​។​ ជា​ទូទៅ​ គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ជំរុញ​ឱ្យ​មានការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ ប៉ុន្តែ​យើង​មិន​គួរ​ធ្វេសប្រហែស​ ឬ​ព្រងើយកន្តើយ​ចំពោះ​ផល​ប៉ះពាល់​ដល់​បរិស្ថាន​ និង​សង្គម​ឡើយ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​រួម​បញ្ចូល​ការ​ពិចារណា​អំពី​បរិស្ថាន​ទៅ​ក្នុង​គោលនយោបាយ​ ផែនការ​ និង​កម្មវិធី​។​ វា​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​ប៉ាន់​ប្រមាណ​ និង​វាយតម្លៃ​ផលវិបាក​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍជាក់លាក់​នៃ​នយោបាយ​ ផែនការ​ និង​កម្មវិធី​។​ វា​មាន​ន័យ​ថា​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​មិន​ទាន់​បាន​ទទួល​បាន​យល់ព្រម​ពី​រាជរដ្ឋាភិបាល​នៅឡើយ​ទេ​។​ រដ្ឋាភិបាល​នឹង​សម្រេច​ថា​តើ​គម្រោង​នេះ​អាច​អនុវត្ត​ ឬ​វិនិយោគ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នោះ​បាន​ដែរ​ឬទេ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ គឺ​ធ្វើ​ឡើង​មុន​ពេលធ្វើការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ ជា​ទូទៅ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​កើតឡើង​មុន​ការ​សម្រេចចិត្ត​សំខាន់ៗ​ទាំងអស់​ដែល​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​សំខាន់ៗ​ ដែល​ផ្ទុយ​ទៅ​នឹង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​ការ​សម្រេចចិត្ត​។​ ​ដើម​ឡើយ​ ​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​​ត្រូវបាន​ធ្វើ​ឡើង​​​​ដើម្បី​បំពេញ​ចន្លោះ​ខ្វះខាត​របស់​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ ដោយ​សារ​តែ​ភាពនៅ​​​មាន​កម្រិត​​របស់​វា​​ក្នុង​ការ​​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​​គោលនយោបាយ​បរិស្ថាន​នៅ​កម្រិត​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ជា​ពិសេស​នៅ​កំឡុង​ពេល​ធ្វើ​គោ​លន​យោ​បាល​ និង​ផែនការ​។​ សមត្ថភាព​នៃ​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​ក្នុង​ការ​គណនា​ឥទ្ធិពល​របស់​គម្រោង​នៅ​មាន​កម្រិត​នៅឡើយ​។​ ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជា​ដំណើរការ​ពហុ​ដំណាក់​កាលដែល​ផ្តោត​លើ​និរន្តរភាព​ ប្រើ​វិធីសាស្ត្រ​សកម្មមុន​​ចំពោះ​សកម្មភាព​អភិវឌ្ឍន៍​ទាំងអស់​ ដោយ​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​ឧបសគ្គ​សំខាន់ៗ​ មុន​ពេល​ការ​អនុម័ត​ចុង​ក្រោយ​។​ ការ​ចូលរួម​ជា​សាធារណៈ​គឺជា​ចំណុច​សំខាន់​ ហើយ​វា​ត្រូវ​តែ​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​ទាំង​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ការ​វាយតម្លៃ​ហេតុ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​។​ ពួក​វា​បំពេញ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​ និង​​ចាំបាច់​ត្រូវ​មាន​​ទាំង​ពីរ​។​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ ក៏​បាន​បង្ហាញ​វី​ដេ​អូ​អំពី​ UNECE​ SEA​ ដែល​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​គណៈកម្មការ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​សម្រាប់​អឺរ៉ុប​ ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កម្មវិធី​ដែល​ផ្តល់​មូលនិធិ​ដោយ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ “Greening​ the​ Economies​ in​ the​ European​ Neighborhood”​។​ ពិធីសារ​នេះ​បង្កើត​នូវ​នីតិវិធី​ច្បាស់លាស់​ និង​តម្លាភាព​សម្រាប់​ការ​បញ្ចូល​បញ្ហា​បរិស្ថាន​ និង​សុខភាព​ទៅ​ក្នុង​ផែនការអភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ កម្មវិធី​ និង​ច្បាប់​។​ ​ផែនការ​រៀបចំ​ដែនដី​ និង​វិធីសាស្ត្រ​រួម​បញ្ចូល​តំបន់​ទេសភាព​ លោក​ សេង​ ទៀក​ នាយក​ប្រចាំ​ប្រទេស​នៃ​អង្គការ​មូលនិធិ​សកល​សម្រាប់​អភិរក្ស​ធម្មជាតិ​ បាន​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ពី​ការ​អនុវត្ត​សំខាន់​មួយ​ដែល​មានឈ្មោះ​ថា​ \"​ផែនការ​រៀបចំ​ដែនដី​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​\"​។​ លោក​បាន​គូសបញ្ជាក់​ពី​ការ​វិភាគ​ផ្អែក​លើ​សេណា​រី​យ៉ូ​ឆ្នាំ​២០៤០​ សម្រាប់​ខេត្ត​ ដោយ​បែងចែក​ជា​បី​សេណា​រី​យ៉ូ​គឺ​ ការ​អភិរក្ស​ សេដ្ឋកិច្ច​បៃតង​ និង​អាជីវកម្ម​ដូច​ធម្មតា​។​ សេណា​រី​យ៉ូ​ទី​មួយ​ \"​ការ​អភិរក្ស​\"​ អាច​រក្សា​គម្រប​ព្រៃឈើ​ក្នុង​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​រហូត​ដល់​ ៨៥​ភាគរយ​ ដោយ​ការពារ​ជា​ចម្បង​នូវ​ព្រៃឈើ​ទាំងអស់​ក្នុង​ និង​ក្រៅ​តំបន់​ការពារ​ និង​ការ​ប្រើប្រាស់​តំបន់​មិនមែន​ព្រៃឈើ​សម្រាប់​តំបន់កសិកម្ម​ និង​អភិវឌ្ឍន៍​។​ សេណា​រី​យ៉ូ​ទី​ពីរ​ \"​សេដ្ឋកិច្ច​បៃតង​\"​ ការពារ​តែព្រៃ​ឈើ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ការពារ​ ចំណែក​ព្រៃឈើ​នៅ​ខាងក្រៅ​តំបន់​ការពារ​ និង​តំបន់​មិនមែន​ព្រៃឈើ​ត្រូវ​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍​កសិកម្ម​។​ តាម​រយៈ​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ គម្រប​ព្រៃឈើ​អាច​នៅ​សល់​ ៥៣​ភាគរយ​ នៅ​ឆ្នាំ​២០៤០​។​ សេណា​រី​យ៉ូ​ចុង​ក្រោយ​ \"​អាជីវកម្ម​ដូច​ធម្មតា​\"​ នឹង​មិន​អនុវត្ត​ការ​ការពារ​ព្រៃឈើ​ទេ​ ហើយ​គម្រប​ព្រៃឈើ​អាច​នឹង​នៅ​មាន​ត្រឹមតែ​ ៣៤​ភាគរយ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ សរុប​មក​ សេណា​រី​យ៉ូ​ទី​ពីរ​គឺ​នឹង​ប្រើ​សម្រាប់​ផែនការ​ដែនដី​សម្រាប់​ខេត្តមណ្ឌលគិរី​ ហើយនឹង​ត្រូវ​អនុម័ត​ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ​នេះ​។​ ផែនការ​ដែនដី​គឺ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​ ព្រោះ​វា​មាន​សក្តានុពល​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​នូវ​គោលការណ៍​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​ និង​ឧបករណ៍​សម្រាប់​ធ្វើ​សេចក្តី​សម្រេចចិត្ត​ដែល​មាន​ព័ត៌មាន​ និង​ដំណើរការ​អភិវឌ្ឍន៍​ភូមិសាស្ត្រ​ ដើម្បី​លើកកម្ពស់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ដែនដី​ប្រកបដោយ​តុល្យភាព​។​ ការ​ធ្វើ​ផែនការ​អាច​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​អនុវត្ត​តាម​ជំហាន​សំខាន់ៗ​ រួម​ទាំង​ការ​បង្កើត​វេទិកា​ពហុភាគី​ ការ​បង្កើន​ការ​យល់​ដឹង​រួម​គ្នា​ ការ​ធ្វើ​ផែនការ​សហការ​ ការ​អនុវត្ត​ ការ​ត្រួតពិនិត្យ​សម្រាប់​ការ​គ្រប់គ្រង​ការ​សម្រប​ខ្លួន​ និង​គណនេយ្យ​ភាព​ និង​ការ​រៀបចំ​បរិបទ​។​ សក្តានុពល​នៃ​ការ​រួម​បញ្ចូល​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​ឥទ្ធិពល​របស់​វា​លើ​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធានធម្មជាតិ​ ឯកឧត្តម​ ណោ​ វ៉ា​ន់​ឌី​ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ស្ថិតិ​សេដ្ឋកិច្ច​ នៃ​វិទ្យាស្ថាន​ជាតិ​ស្ថិតិ​របស់​ក្រសួងផែនការ​ និង​លោក​ សាន​ វណ្ណ​រិ​ទ្ធិ​ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ផែនការ​វិនិយោគ​ នៃ​ក្រសួងផែនការ​ បាន​លើក​ឡើង​ពី​របៀប​ដែល​ក្រសួង​កំណត់​បញ្ហា​បរិស្ថាន​ និង​ទិន្នន័យ​បរិស្ថាន​នៅ​ក្នុង​ផែនការអភិវឌ្ឍ​។​ ការ​ដាក់​បញ្ចូល​បញ្ហា​បរិស្ថាន​នៅ​ក្នុង​ផែនការអភិវឌ្ឍ​គឺជា​ដំណាក់កាល​ដំបូង​ ហើយ​ប្រទេស​ទាំងអស់​គួរតែ​ធ្វើ​វា​។​ បញ្ហា​បរិស្ថាន​គួរ​តែ​ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​នៅ​ក្នុង​ផែនការអភិវឌ្ឍ​រយៈ​​ពេល​វែង​ និង​មធ្យម​ ដូច​ជា​ ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ និង​ផែនការអភិវឌ្ឍន៍​តាម​វិស័យ​។​ គេ​សង្កេត​ឃើញ​ថា​ការ​ដាក់​បញ្ចូល​បញ្ហា​បរិស្ថាន​ក្នុង​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ (២០១៤-២០១៨)​ កន្លង​មក​មាន​តិចតួច​តែ​ប៉ុន​ណ្ណោះ​ ហើយ​បញ្ហា​នេះ​មិន​ទទួល​បានការ​យកចិត្តទុកដាក់​ខ្លាំង​នោះ​ទេ​។​ រដ្ឋាភិបាល​បាន​គិតគូរ​ និង​បន្ថែម​បញ្ហា​បរិស្ថាន​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ថ្មី​ (២០១៩-២០២៣)​។​ យ៉ាង​ណា​មិញ​ ​ជំពូក​ទី​៤​ (៤.៤២)​ នៃ​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ ​ក៏​បាន​​រំលេច​​ពី​​ ​\"ការ​​លើកកម្ពស់​ការ​រួម​បញ្ចូល​ការ​វាយតម្លៃ​បរិស្ថាន​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​ធ្វើ​សេចក្តី​សម្រេចចិត្ត​ គោលនយោបាយ​ ផែនការ​ និង​ឯកសារ​ច្បាប់​ ដើម្បី​ធានា​និរន្តរភាព​នៃ​បរិស្ថាន​ និង​ធនធានធម្មជាតិ​។​\"